We beleven dit jaar een uiterst kille start van de zomer. Met een gemiddelde temperatuur van 13,6 graden waren de eerste 10 dagen van de maand iets meer dan 2 graden koeler dan normaal. Hoe bijzonder is het koele weer van de laatste tijd en weten we ook waardoor de koele zomerstart van dit jaar is veroorzaakt? Zes vragen en antwoorden.
Met een gemiddelde temperatuur van 13,9 graden was juni 2024 tot en met afgelopen zondag 1,8 graden kouder dan normaal. Dat lijkt heel wat, maar leidde op de lijst van koude junistarts in dezelfde periode tot niet meer dan plekje 47. Oftewel: een verglijkbaar koude junistart kwam in het verleden maar al te vaak voor. In 1914 was het nog veel erger. Toen bedroeg de gemiddelde junitemperatuur tot en met de negende slechts 10,1 graden.
Veel regen, aan zee een kortdurende storm en temperaturen die in het noorden niet eens aan 13 graden toekwamen. Het was een echte antizomerdag vandaag. En toch zijn er ook mensen geweest die, toen de kern van het verantwoordelijke lagedrukgebied over het westen van het land passeerde, bij heel weinig wind in de zon hebben gezeten.
Bij ons mag het vandaag dan bar en boos zijn met veel regen, uitzonderlijk lage temperaturen en vanmiddag in delen van het land veel wind, ook op andere plaatsen in Europa ging het de afgelopen dagen flink mis. Vooral daar waar onze koelte en de warmte uit Zuid-Europa bij elkaar komen, ontstaan steeds weer zeer zware regen- en onweersbuien.
Na een rustige start van de junimaand, krijgen we vandaag een spannende weerdag voor de kiezen. Een klein, maar activerend lagedrukgebied passeert ons land van west naar oost. Het brengt niet alleen veel regen en mogelijk recordlage temperaturen met zich mee, maar het gaat in een deel van het land ook met veel wind en zware windstoten gepaard.
We hebben een paar ongebruikelijk koele dagen voor de boeg. Vooral morgen, als een storing met bewolking en regen passeert, lijkt het kwik ver onder de normaal te blijven. Op veel plaatsen wordt het niet warmer dan 13 of 14 graden, daar waar 20 graden in deze tijd van het jaar gemiddeld is. Ook dinsdag en woensdag verlopen uiterst koel.
Recentelijk haalde India het nieuws vanwege de extreme hitte die delen van het land teisterde. Temperaturen bereikten bijna 50 graden Celsius, met nauwelijks enige verkoeling en nachten die rond de 30 graden bleven.
De zomer is nog maar net onderweg, of de eerste hittegolven duiken verspreid over de wereld de wereld alweer op. Zo krijgt het zuidwesten de van de VS er inmiddels behoorlijk van langs, maar is het dichterbij ook extreem warm in Turkije. Met warme lucht gevulde hogedrukgebieden zijn de boosdoeners: de zogenoemde hittekoepels of ‘heatdomes’.
De laatste keer dat we in Nederland een koude juni meemaakten was in 2012. Toen kwam het gemiddelde op 14,9 graden uit, tegen destijds 15,6 graden normaal. En toen ook moesten we 17 jaar terug in de tijd (naar het jaar 1995) om een junimaand te vinden die nog kouder was verlopen. Zo is juni duidelijk aan een gestage opwarming bezig.
In een nog steeds recordwarme wereld is er speciale aandacht voor de ontwikkeling van het pakijs in het Noordpoolgebied. Dat houdt relatief goed vol, ondanks de warmte in alle gebieden er omheen. Het weer op de Noordpool werkt nog mee.
