Max Planck Instituut verwacht extreem warme zomer 2025
Reinout van den BornHet was een opvallend bericht in het AD van vandaag. Medewerkers van het Duitse Max Planck Instituut verwachten dit jaar in Europa een extreem warme zomer.
De basis voor deze verwachting is een studie van klimaatonderzoekers Lara Wallberg, Laura Suarez-Gutierrez, Daniela Matei en Wolfgang Müller die laat zien dat extreem warme zomers in Europa niet zomaar uit de lucht komen vallen. Integendeel: het begint allemaal al vele jaren eerder, ver bij ons vandaag op het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan.
Een soort geheugen in de oceaan
De onderzoekers ontdekten dat de oceaan op wat zij een sub-decadale schaal noemen – dat is een periode van vijf tot tien jaar – langzaam warmte opslaat. Die warmteaccumulatie begint ongeveer drie jaar vóór een extreem warme zomer.
Langs de Noord-Atlantische stroom (rond 40 graden noord) bouwt de warmte zich op. In de twee jaar erna wordt deze warmte steeds sterker geconcentreerd (waarbij het warme gebied groeit), en schuift de Noord-Atlantische stroom noordwaarts op. Hierdoor komen warmere subtropische watermassa’s op hogere breedtes terecht.
Van water naar lucht: de doorslaggevende jaren
Vlak voor een extreem warme zomer slaat het klimaatmechanisme echt toe. De opgebouwde warmte wordt via de wisselwerking tussen de oceaan en de atmosfeer als het ware naar de lucht uitgeademd. Vooral via de subpolaire gyre, een langzaam roterend warmtereservoir tussen 50 en 65 graden noord bij IJsland en Groenland, wordt de warmte vrijgegeven aan de atmosfeer. Het resultaat is een verhoogde temperatuur tot zelfs in de hogere luchtlagen.
Die extra opwarming, zeker in de hogere delen van de atmosfeer, verstoort de straalstroom, versterkt atmosferische blokkades (zoals hardnekkige hogedrukgebieden) en zorgt uiteindelijk voor soms erg hete zomers in grote delen van Europa. Het is het beeld dat we de hele lente al zien. Met een extreem sterke dominantie van hogedrukgebieden in onze omgeving, recordhoeveelheden zonneschijn en recordweinig regen.
Waarom dit zo belangrijk is
Tot nu toe werd weinig aandacht besteed aan de rol van jarenlange oceaanprocessen bij het ontstaan van extreem warm zomerweer. Deze studie vult dat gat in en laat overtuigend zien dat oceaanwarmte een sleutelrol speelt bij het ontstaan van geblokkeerde weersituaties, zoals die waar we in Europa dit jaar mee te maken hebben.
En precies dáárom, zo meldt het AD vandaag, verwacht Wallberg dat de zomer van 2025 in Europa wel eens uitzonderlijk warm kan worden. De puzzelstukjes liggen klaar: de warmte in de Noord-Atlantische Oceaan is al jaren aan het opstapelen.
Dus ook de oceanen in de gaten houden
Meer dan ooit wordt duidelijk: als we willen begrijpen wat ons te wachten staat qua zomerweer, moeten we ook naar ontwikkelingen op ons deel van de oceaan kijken. Met deze kennis kunnen we niet alleen beter verwachtingen maken, maar ons ook effectiever voorbereiden.
