Weer noordelijk halfrond sterk uit balans bij winterstart

Foto boven: In het zuidwesten van Nederland scheen vanochtend bij het krieken van de dag de zon - Jolanda Bakker.

Bij de winterstart op het noordelijk halfrond, is er veel onbalans in het weer. Daar waar het in Noord-Amerika nu koud is, regeren in Europa en Azië hoge temperaturen. In het noordpoolgebied bestaan grote ijstekorten en het sneeuwtekort is in delen van Europa en in West-Azië enorm. Ondertussen blijven de zeeën maar warm.

Om het in de winter koud te laten worden, is koude lucht nodig. Koude lucht, die gedurende het winterhalfjaar in het poolgebied wordt aangemaakt, als het zeewater daar bevroren en met zeeijs bedekt is. Maar die situatie is de laatste jaren nogal veranderd.

In het zuidwesten van Nederland scheen vanochtend bij het krieken van de dag de zon - Jolanda Bakker.

Een gapend gat in het zeeijs

Als je nu naar de ijsbedekking op de Noordelijke IJszee kijkt, dan kom je in vergelijking met de normale situatie in het gebied tussen Spitsbergen, Frans Jozefland en Nova Zembla een gapend gat tegen. Een groot gebied, dat in deze tijd van het jaar met zeeijs bedekt zou moeten zijn, bestaat nu uit golvend zeewater. Zeewater dat bovendien ook een stuk warmer is dan anders. En een flinke invloed heeft op de luchttemperaturen in het gebied.

Advertentie

Een andere regio die met enorme ijstekorten te kampen heeft, beslaat de zee aan de westzijde van Groenland en in Canada de Hudsonbaai. Op de Hudsonbaai (een binnenzee met een oppervlakte van 1,23 miljoen vierkante kilometer) komt nog vrijwel geen zeeijs voor, terwijl de baai onder normale omstandigheden nu al voor ongeveer twee derde deel met zeeijs bedekt zou moeten zijn. Hetzelfde geldt voor de zee tussen Baffin Island en Groenland.

In de VS nu meer sneeuw dan gebruikelijk

Kijk je naar de sneeuwbedekking op het noordelijk halfrond, dan valt op dat de uitbraak van kou in Noord-Amerika er daar voor heeft gezorgd dat in de VS op veel plaatsen nu van een sneeuwoverschot sprake is. Alleen in het westen bestaan hier en daar nog tekorten. In Canada ligt nu vrijwel overal sneeuw, zoals in deze tijd van het jaar gebruikelijk is.

Koude lucht stroomt vanaf Noord-Amerika de oceaan, in Europa is het de komende tijd juist erg warm - ECMWF

In Europa en delen van Azië ziet de situatie er heel anders uit. Daar zien we in een strook, die vanaf de zuidelijke helft van Finland via de Baltische staten en Belarus naar de noordelijke helft van Oekraïne en het noordwesten en midden van Kazachstan loopt, een enorm sneeuwtekort. Dit zijn gebieden waar de temperaturen, door het ontbreken van de gebruikelijke sneeuwlaag, stukken hoger dan gebruikelijk liggen. Vooral in de zuidelijke helft van Siberië en in het noorden van Kazachstan zijn de afwijkingen naar boven soms tussen 5 en 10 graden.

Wereldzeeën blijven ondertussen maar warm

De watertemperaturen in de wereldzeeën blijven bij dit alles hoog. Het noordelijke deel van de Grote Oceaan laat op dit moment zeewatertemperaturen zien die op 80 procent van het oppervlak tussen 1 en 2 graden boven normaal liggen, soms zelfs nog meer. Datzelfde geldt voor het overgrote deel van de noordelijke helft van de Atlantische Oceaan. Op de Zwarte Zee zijn de afwijkingen naar boven nog groter, evenals in de buurt van Nova Zembla.

Advertentie

Kouder dan gebruikelijk zeewater zien we ook, maar dan vooral ten zuiden van de evenaar. Langs de evenaar op de Grote Oceaan is nog steeds een koude La Niña aan de gang. Bij de oostkust van Australië en rond Nieuw-Zeeland is het zeewater juist weer erg warm.

Een groot sneeuwtekort in delen van Europa en Azië - Rutgers' Global Snow Lab

Op veel plaatsen boven normale temperaturen

Als je het optelt, dan is het onder deze omstandigheden lastig om de luchttemperaturen beneden normaal te krijgen. Op veel plaatsen lukt dit dan ook niet. Vooral grote delen van Afrika, Europa en Azië hebben op dit moment met (sterk) boven normale temperaturen te maken. In het eerder genoemde gebied van Spitsbergen naar Frans Jozefland en Nova Zembla is de afwijking naar boven zelfs gigantisch, tot wel meer dan 15 graden.

In Europa is alleen in een strookje van Spanje via het zuidoosten van Frankrijk naar delen van Duitsland en Noordwest-Polen nog licht aan de koude kant. Het is een situatie die volgende week verandert, als een zuidelijke wind warmere lucht gaat aanvoeren. Vanaf dat moment zullen grote delen van Europa door de warmte op temperatuurkaarten rood gaan uitslaan.

Voor Nederland is echt koude lucht hoe dan ook ver weg

Het koudere weer treffen we nu in Noord-Amerika aan, met uitzondering van het noordwesten van Canada en de zuidelijke rand van Alaska. Ook het noorden en oosten van Siberië en de beide Korea’s en Japan zijn, door de uitstroom van koude lucht vanuit Siberië, kouder dan normaal. Bij ons is het voorlopig warmer dan normaal. En kijk je iets breder, dan zie je verder dat echt koude lucht de komende tijd heel ver bij ons vandaan ligt. De brongebieden zijn ook warm.