30-Daagse (+): winters vervolg in december niet ondenkbaar

Foto boven: Nu is het nog grijs en grauw - Simone Wiersma

De eerste SSW van dit seizoen is vandaag een feit. Gemiddeld waait de wind nu op grote hoogte boven en rond het poolgebied heel even en heel zwak uit het oosten, daar waar een sterke westelijke wind gebruikelijk is. Het is één van de vroegste SSW’s ooit, maar ook één zonder meteen winterse gevolgen voor het weer bij ons.

Zoals we in andere verhalen op deze site eerder deze week al schreven, is de eerste uitbraak van kou die bij deze SSW hoort voor Noord-Amerika. En die zien we op dit moment en ook de komende dagen meteen al zijn beslag krijgen. In Nederland is het juist bewolkt, grijs, zacht en ook vochtig met af en toe regen of motregen. Erg saai novemberweer dus.

Nu is het nog grijs en grauw - Simone Wiersma

Depressies laten hun tanden zien

Toch lijkt de voor volgende week verwachte westcirculatie niet helemaal van de grond te komen. Depressies op de oceaan tonen hun tanden, maar een sterk hogedrukgebied boven het continent geeft zoveel tegengas dat ze er toch niet goed in slagen om hun invloed tot over onze omgeving uit te breiden. Sterker nog, door de toenemende kracht van het continentale hoog lijkt de wind bij ons in de loop van de nieuwe week zuidoostelijk te worden. En vanuit die hoek zou op wat langere termijn ook koudere lucht onze omgeving kunnen bereiken.

Advertentie

Doordat de drukstijgingen zich op hetzelfde moment ook wat noordelijker, en in dit geval boven Scandinavië en later mogelijk zelfs de omgeving van Groenland en IJsland lijken te gaan voordoen, zien we hier mogelijk de invloed van de MJO, die zich de komende tijd nadrukkelijk in fase 7 ophoudt. Een fase die bij ons noordelijke hogedruk kan veroorzaken. Waarmee ook de kans op nóg een SSW langzaam groter wordt, mogelijk halverwege december.

Mooi dat er meerdere factoren tegelijk spelen

Wat hiermee duidelijk wordt, is hoe in deze winter meer factoren spelen die tot een ‘koudere’ drukverdeling kunnen leiden dan in eerdere winters sinds 2013. Garanties voor het eindresultaat bieden die niet en nooit, maar ze leveren ontegenzeggelijk wel kansen op.

Met dit alles blijft het – zelfs de komende week al – zeer interessant om de ontwikkelingen te volgen. Verschuift het continentale hogedrukgebied later in de periode inderdaad zijn zwaartepunt naar Scandinavië, zoals de 30-daagse verwachting van het Europese model al wekenlang berekent? Of draait het uiteindelijk toch op een andere setting uit? Een nieuwe berekening voor de komende 6 weken is weer binnen, dus laten we gaan kijken.

Week 1: van maandag 1 tot en met zondag 7 december

Maandag en dinsdag nog wisselvallig
Daarna droog met af en toe zon
Zuidenwinden en vrij zacht

Sterke lagedrukgebieden maken een vuist op de oceaan, maar worden boven Europa tegengewerkt door een sterk hogedrukgebied, waarvan de kern boven het noordwesten van Rusland ligt. Vooral maandag en dinsdag kunnen storingen, horend bij de lagedrukgebieden op de oceaan, onze omgeving nog wel bereiken. Later in de week lijkt dat niet meer te lukken.

Advertentie

De eerste dagen voert een zuidelijke wind nog zachte lucht aan waarin de temperaturen tussen 8 en 10 graden uitkomen. Later in de week krijgt de wind bij ons mogelijk een meer oostelijke component. Gebeurt dat echt, dan zouden de temperaturen ook iets kunnen dalen.

Week 2: van maandag 8 tot en met zondag 14 december

Waarschijnlijk inversieweer
Zuidelijke tot zuidoostelijke wind
Lagere temperaturen, met onzekerheid

Het hogedrukgebied lijkt zijn zwaartepunt iets naar het noordwesten te verleggen, maar blijft nog boven Noordwest-Rusland liggen. Als dit zo gaat, waait de wind bij ons nadrukkelijker uit zuid tot zuidoost. En zoals eerder al aangegeven: het Europese model berekent dit voor deze periode al wekenlang. In die zin kun je van grote consistentie spreken.

Doordat in deze periode met name hogerop in de atmosfeer de aangevoerde lucht (vanuit het zuidoosten) nog vrij warm lijkt, laat het model de temperaturen aan de grond niet echt dalen. In de berekening staat nog een afwijking van tussen 1 en 3 graden boven normaal.

Tegelijkertijd weten we van de meeste modellen dat ze bar slecht zijn in het berekenen van inversieweer. En dat is wat in een constellatie als deze voor de hand ligt. En is een situatie met inversieweer inderdaad wat uiteindelijk uit de bus komt, dan pakken de temperaturen lager uit.

Week 3: van maandag 15 tot en met zondag 21 december

Nog steeds inversieweer
Oostelijke tot noordoostelijke wind
Dalende temperatuur, tot beneden normaal

Opnieuw wordt het hogedrukgebied boven Noordoost-Europa op een westelijkere positie ingetekend, deze week boven Finland. In grote lijnen als in voorgaande runs.

Nu zou de wind bij ons oostelijk tot noordoostelijk kunnen worden. Op wat grotere hoogte blijft de wind nog zuidoostelijk en lijkt de aanvoer nog aan de zachte kant. Toch worden nu ook aan de grond lagere temperaturen berekend, rond normaal voor de periode. Maar in een periode met inversieweer, zoals deze pakt het waarschijnlijk nog wel iets kouder uit.

Dat geldt ook voor de uitbijter waarin koudere lucht vanuit het noordoosten ons alsnog zou weten te bereiken en we in een helderder weertype terecht zouden komen.

Week 4: van maandag 22 tot en met zondag 28 december

Winters weer?
Oostelijke tot noordoostelijke winden
Sneeuw niet helemaal ondenkbaar

Het hogedrukgebied wordt nog steeds boven Scandinavië ingetekend en lijkt wat hogerop in de atmosfeer zelfs met een kern in de buurt van IJsland en Groenland terecht te komen. Als dit zo uitkomt, doet de MJO zijn werk goed en zouden we wellicht toch ook een imprint van de gevolgen van de SSW van nu kunnen zien. Dus toch nog. Maar het moet eerst wel gebeuren.

Met een drukverdeling als deze houdt het koudere weer aan en is er ook absoluut kans op winters weer met vorst en ook overdag temperaturen die nauwelijks boven nul komen. Voor sneeuw (met Kerst) hebben we storingen nodig. Met een beetje fantasie zouden die er boven Centraal-Europa ook kunnen zijn. Dus zelfs dat is niet helemaal kansloos.

Week 5 en 6: van 29 december tot en met 11 januari

Spannender, overgang naar zachter weer dichterbij
Vaker neerslag (sneeuw, ijzel of regen)
Kans op grote verschillen

Het hogedrukgebied positioneert zich nadrukkelijker in de buurt van IJsland en Groenland. Daardoor zien we de kans op een drukverdeling die in noordelijke winden uitmondt, toenemen. Ook is er nog een kans dat het hoog wel boven Scandinavië blijft.

Tegelijkertijd dringen lagedrukgebieden op de oceaan ook weer meer aan. De overgangszone met zachtere lucht komt vanuit het zuidwesten dan ook steeds dichtbij.

Op allerlei manieren zou dit een periode met ‘vuiler’ winterweer kunnen opleveren. Met bewolking, een toenemende kans op sneeuw, ijzel en regen en op een goed moment misschien wel grote temperatuurverschillen van noord naar zuid. Of een sterker klapperende temperatuur. Met nog altijd (in een deel van het land) de wind in de oosthoek.

Samenvattend

Ook al pakt de SSW van nu qua gevolgen voor winterliefhebbers in Europa in eerste instantie niet meteen goed uit, daarmee is nog niets verloren. De combinatie van de SSW en de MJO in zijn fase 7 kan er later in december alsnog voor zorgen dat de winter naar ons deel van Europa komt. En gebeurt dat echt, dan breekt op dat moment een heel interessante periode aan.