Derde doorkijkje naar winter 2026: nog steeds perspectief

Foto boven: Winter - Cynthia van Leusden

De herfst is bijna halverwege en de winter begint zijn schaduwen duidelijker vooruit te werpen. Iedere maand zo rond de 10^e spuwen de 9 grote weermodellen hun berekeningen voor de lange termijn uit. Het Europese klimaatcentrum Copernicus verzamelt ze, stelt ze beschikbaar en maakt er een samengestelde modelberekening van.

Net als vorig maand, nemen we ook vandaag een kijkje in die berekeningen. Hoe kijken de verschillende rekenmodellen digitaal uit naar de komende wintermaanden?

Het C3S-multi-system

We beginnen met het C3S-multi-system, de berekening voor de lange termijn die is opgebouwd door alle 9 modellen samen te nemen. In de berekeningen voor december vinden we, daar waar het om de verwachte luchtdrukverdeling gaat, twee gebieden met een afwijking naar boven terug. Eén ervan op de oceaan ten westen van Ierland, het andere in de buurt van de Kaspische Zee. Ten noorden van IJsland en boven het uiterste noordwesten van Rusland staan twee regio’s met een beneden normale luchtdruk ingetekend. Verder is er geen signaal.

Advertentie

Ook voor januari is de kaart relatief leeg, met een gebiedje met boven normale drukstanden bij Noordwest-Noorwegen en een zone relatief lagedruk boven het centrale deel van het Middellandse Zeegebied en noorden van Afrika. In februari wordt de relatief lage druk in de buurt van IJsland en Schotland ingetekend en de hogedruk, verder westwaarts op de oceaan.

De berekeningen van de geopotentiale hoogte

Om dit beeld iets te verduidelijken, kunnen we naar de geopotentiale hoogte, op het 500 hPa-vlak kijken. Dat vlak ligt op een hoogte van circa 5500 meter. Uit de berekende verdeling van de hoogtewaarden kun je iets makkelijker een signaal voor de ligging van de belangrijkste druksystemen oppikken. Al kijken we ook dan nog steeds slechts naar gemiddelden.

Voor december berekent het samengestelde model (met daarin alle berekeningen dus tezamen) de grootste afwijkingen boven normaal in het oosten en noordoosten van Europa. Het gebied rond de Canarische eilanden is de enige plek waar de hoogtewaarden rond normaal uit de berekening komen, in het tussenliggende stuk nemen de afwijkingen langzaam af.

In januari hogedruk boven Scandinavië

In januari schuift het gebied met de grootste afwijkingen naar boven in de berekeningen naar de noordelijke helft van Scandinavië op, de kleinste afwijkingen zien we boven het zuiden van Europa en boven de noordwestelijke Sahara. En ook in februari ligt het gebied met de grootste afwijkingen naar boven, dat overigens wel een stuk kleiner is geworden, boven het noorden van Scandinavië. In het gebied tussen IJsland en Schotland verschijnt dan een lagedrukgebied op het toneel, waarvan de invloed tot over onze omgeving reikt.

Advertentie

Voor wat de gemiddelde temperatuur betreft komt het C3S-multi-system voor onze omgeving met een winter die 0,5 tot 1,0 graden warmer dan normaal is, voor de drie maanden. Voor de hoeveelheid neerslag is er geen signaal. Dat zou je als ‘normaal’ kunnen opvatten.

De bijdrage van het ECMWF-model

Behalve naar de berekening van het multi-system, hebben we ook weer naar de individuele bijdrage van het ECMWF-model gekeken dat wereldwijd als leidend wordt gezien. In de berekeningen van het Europese model valt voor de decembermaand het sterke hogedrukgebied op, zoals dat op de Oceaan ten westen van Ierland wordt voorzien. Een ander hogedrukcentrum zien we boven Rusland, in het gebied ten noordoosten van de Kaspische Zee.

De berekening van het ECWMF-model voor januari. Je ziet de verwachte afwijkingen in de luchtdruk ten opzichte van normaal - ECWMF

In januari wordt het hogedrukgebied, dat nog steeds sterk in de kaarten zit, op de Noordzee, ten noorden van Nederland en ten zuiden van Noorwegen ingetekend. Het bedekt op dat moment een groot deel van Noordwest- en Centraal-Europa. Lagedruk zien we ver weg ten noorden van IJsland en boven het uiterste zuidoosten van Europa. In februari draait de drukverdeling om. Lagedruk wordt dan in een baan van IJsland naar Scandinavië voorzien, hogedruk op de oceaan, relatief ver ten westen van Britse eilanden vandaan en uitlopend tot over Zuid-Europa.

Ook ECMWF voorziet iets warmere dan normale winter

Voor wat de temperaturen betreft, komt het ECMWF met een decembermaand die 0,5 tot 1,0 graden warmer dan normaal moet verlopen. Voor januari is er geen signaal en in februari wordt een 1 tot 2 graden boven normale gemiddelde temperatuur verwacht. Dat zou teen winter met een tussen 0,5 en 1,0 graden bovennormale temperatuur moeten opleveren.

De berekeningen van deze maand bevestigen zo het beeld dat we eigenlijk al meerdere maanden achtereen zien. En dat is het beeld van een winter die met name gedurende de januarimaand enig perspectief biedt, doordat dan hogedruk boven Scandinavië wordt ingetekend. En dat vooral door de bijdrage van het ECMWF-model. Berekeningen, zoals die van het Amerikaanse en Engelse model, doen het eigenlijk niet. Voor december zijn de berekeningen, door de positie van Nederland tussen twee concurrerende hogedrukgebieden in, onduidelijk. Februari lijkt vooralsnog steeds de zachtste van de 3 wintermaanden te worden.

Hoe sterk wordt de poolwervel berekend?

Tenslotte een blik op de berekeningen van de poolwervel, gedurende de wintermaanden. Die kracht daarvan hangt als een schaduw over de ontwikkelingen gedurende de komende maanden. Er zijn veel aanwijzingen voor een tijdens de wintermaanden zwakkere dan gebruikelijke poolwervel. De gevolgen daarvan zien we in de actuele situatie en ook in de berekeningen voor de komende maanden al duidelijk terug.

Eigenlijk alle modelberekeningen komen voor de komende maanden met een poolwervel die gedurende langere tijd een zwakke fase vertoont. De nadruk ligt daarbij op de maand december. Het Duitse model is voor die maand zelfs al bijna zover dat een vroege SSW wordt berekend. De andere modellen doen dat nog niet. Daar waar de meeste berekeningen in januari en in februari weer een opleving van de poolwervel laten zien, is het de berekening van het ECWMF die de relatief zwakke fase ervan ook gedurende de januarimaand laat aanhouden. Ook de relatief zwak berekende poolwervel biedt enig perspectief voor de komende winter.

Het beeld is weer scherper geworden

Samenvattend kunnen we stellen dat het beeld van een mogelijke drukverdeling gedurende de komende wintermaanden, dat in de uitdraai van augustus nog vrij duidelijk leek, maar in de berekeningen van september duidelijk vervaagde, in de nieuwste berekeningen van de lange termijnmodellen weer scherper naar voren komt. Op die manier blijven de ontwikkelingen voor winterliefhebbers nog interessant. De winterverwachting volgt op 22 november.