Winter start vandaag, drukverdeling heeft al potentie

Foto boven: Winter - Cynthia van Leusden

Voor meteorologen start de winter van 2026 vandaag. Om praktische redenen is het handiger om met volledige maanden te werken. Vandaar 1 december.

Voor wie wil weten hoe we bij Weerverteller.nl tegen de komende winter aankijken nog een keer een link naar de winterverwachting 2026 zoals die op 22 november tijdens de Wintermeeting 2026 is gepresenteerd. Met wat meer aanknopingspunten voor een ‘koudere’ winter dan anders.

De situatie van nu heeft toch wel potentie

Op de weerkaarten zien we daar nu voor de oppervlakkige kijker misschien nog niet meteen zoveel van terug. Beschouw je de situatie wat meer in detail, dan is er voor winterliefhebbers wel degelijk potentie. Het Europese model laat vanochtend zien waarom.

Advertentie

Op de oceaan ontstaat, doordat bij Canada en de VS (waar zich ook de komende tijd – als reactie op de vroege SSW van eind november – de ene na de andere uitbraak van kou afspeelt) veel koude lucht boven het zeewater terechtkomt, een lange stroom aan lagedrukgebieden. Die steken vervolgens over en komen in de buurt van het Europese continent terecht.

Geen echte westcirculatie

Van een echte westcirculatie bij ons is echter geen sprake. Zo is de NAO-index de komende tijd meestal negatief. De luchtdruk bij IJsland is relatief hoog, bij de Azoren juist relatief laag. Het hele patroon van lagedrukgebieden aan de noordkant en het hogedrukgebied aan de zuidkant is – vergeleken met de normale situatie – een stukje naar het zuiden gedrukt.

Een tweede opvallende factor is het sterke hogedrukgebied boven Rusland en Kazachstan. Het heeft telkens uitlopers tot over het oosten van Europa, die voor de lagedrukgebieden op de oceaan een duidelijke sta-in-de-weg vormen. Storingen komen nog wel in ons omgeving aan, maar brengen geen tot nauwelijks neerslag met zich mee.

Een langdurige stevige zuidelijke wind

Wat we vooral van de drukverschillen boven onze omgeving merken, is de stevige zuidelijke wind die er iedere dag weer waait. En die de temperaturen bij ons vooralsnog op een behoorlijk hoog niveau houdt. Vanaf het weekend zou het zelfs nog wat zachter kunnen worden, al neemt de spreiding in de voor onze omgeving berekende temperaturen dan wel wat toe.

Advertentie

Zo’n dipool, als we nu op de weerkaarten zien, met hogedruk in het oosten en lagedruk in het westen, kan lange tijd blijven bestaan. Maar heeft het ook in zich om vanuit het niets naar één van beide kanten om te slaan. En dat is het interessante van de situatie van nu.

Een voorbeeld zien we op de lange termijn

De hoofdberekening van het Europese model doet voor de lange termijn, heel ver weg dus, een voorzetje van hoe zo’n weersomslag er zou kunnen uitzien. We zien dan hoe het hogedrukgebied boven Rusland, vanaf het nieuwe weekend al, naar het noorden wordt gedrongen, waarna in Scandinavië wat later een nieuwe hogedrukkern naar het zuiden komt.

Koudere lucht krijgt op deze manier de kans om vanuit het noordoosten Europa in te komen en staat in deze berekening op 15 december al voor de deur van het noordoosten van Nederland. Zonder onze omgeving overigens te bereiken. Maar dat kan later alsnog gebeuren.

Zelfs komend weekend al een kansje

Het is maar een voorbeeld van hoe zoiets zou kunnen gaan. Wat vroeger in de periode zou er zelfs komend weekend al een kansje zijn. Ook dan lijken we even in het grensgebied tussen wat koudere lucht boven Scandinavië en de zachte bij ons terecht te komen. Het is het moment waarop de wind in Nederland even de zuidoosthoek opzoekt.

Vooral vrijdag en zaterdag lijkt het in noordoosten even vrij koud te worden, met in de nachten mogelijk vorst en overdag temperaturen die in sommige berekeningen maar nauwelijks boven het vriespunt uitkomen. In de dagen daarna moet het weer zachter worden, maar blijven in het noordoosten wel steeds meerdere relatief koude lijntjes over. Die koudere lucht is niet ver weg.

Het lijkt op de aanloop naar de winter van 1986

Voor de mensen met een lange herinnering lijkt de situatie wel een beetje op die van december 1985. We hadden toen een koude novembermaand achter de rug met veel vorst en ook sneeuw. Daarna gooide de decembermaand het over een veel zachtere boeg, met – net als nu – vaak een zuidelijke wind. Ook toen hield die situatie lange tijd aan.

Voor de winter was dat uiteindelijk geen belemmering. Een eerste vorstperiode kwam er tussen 27 december en 1 januari, waarna de kou nog wat langer aanhield. Februari was in die winter zelfs bijzonder koud en kwam op een gemiddelde temperatuur van -3,6 graden uit. Het was de maand waarin op 26 februari een Elfstedentocht werd gehouden. Nog niet eerder in de geschiedenis van het evenement was dit zo laat in het seizoen gebeurd.