30-Daagse (+): nauwelijks aanknopingspunten voor winterweer

Foto boven: Zonsopkomst in de buurt van Montfort - Thieu Smeets

Met een zachte week op komst en daarna een tweede verstoring van de poolwervel, die de kou in Noord-Amerika extra aanwakkert, zijn er bij ons in Europa geen aanknopingspunten meer voor winterweer. Binnen een afzienbare periode tenminste.

Het is allemaal snel gegaan. Met een eerste verstoring van de poolwervel, eind november, die de kou naar Noord-Amerika bracht en de zachte zuidenwinden naar Europa. Even was er nog een kans dat zich halverwege de decembermaand een tweede, voor Europa wat ‘gunstigere’ verstoring van de poolwervel zou voordoen. Maar ook die pakt verkeerd uit en geeft de kou in Noord-Amerika alleen maar een extra impuls. En ons later een westcirculatie.

Zonsopkomst in de buurt van Montfort - Thieu Smeets

De aanknopingspunten zijn nu wel op

Na die tweede verstoring lijkt het er op dat de poolwervel veel krachtiger wordt en ook sterker dan gebruikelijk in deze tijd van het jaar. En is het met aanknopingspunten voor winterweer in Europa wel gedaan. De liefhebbers van winterweer komen er daarmee opnieuw bekaaid van af. De mensen die niet van de winter houden, kunnen opgelucht ademhalen.

Advertentie

Het blijft bijzonder om te zien hoe snel onze winter slachtoffer van de klimaatverandering is geworden. Al de facetten, die bij de ligging van ons land aan zee (en zo dichtbij de oceaan) horen, en die het vroeger al lastig maakten om kou onze kant op te krijgen, zijn de laatste 15 tot 25 jaar alleen maar uitvergroot. En maken nu dat winterweer vrijwel onmogelijk is.

Er moet echt iets heel bijzonders gebeuren

Hadden we vroeger in de wintermaanden al vaak een wind uit richtingen tussen zuid en west, nu hebben we die alleen maar. Lag echte kou gedurende de wintermaanden vroeger al vaak behoorlijk ver van ons vandaan, nu is die afstand alleen nog maar veel groter geworden. Zelfs als de wind tegenwoordig wel even noordoost is, is de aangevoerde lucht vaak niet meer koud. Er moet echt iets heel bijzonders gebeuren om het nog wel echt koud te laten worden.

De laatste keer dat dit lukte, was in februari 2021, toen voorafgegaan door een (wel gunstige) verstoring van de poolwervel, die zich begin januari boven het poolgebied afspeelde. Waarna er nog eens zes weken nodig waren om het bij ons uiteindelijk koud te laten worden.

De mechanismen van vroeger werken nu niet meer

Over het algemeen kun je stellen dat de mechanismen, waarop je vroeger met betrekking tot het optreden van kouder weer nog kon terugvallen, tegenwoordig niet meer werken. En dat ook uitgangssituaties, die er op basis van de kennis van toen misschien toch enigszins veelbelovend uitzagen, tegenwoordig heel simpel in nog meer ‘warmte’ uitmonden.

Advertentie

Ondertussen blijft ook opvallen hoe de Europese berekeningen voor de lange termijn ‘ver weg’ toch steeds weer met drukverdelingen op de proppen komen, die – als ze uitkomen en dat gebeurt dus bijna nooit – wel in wat koudere omstandigheden zouden kunnen uitmonden. Lasten we toch maar weer eens kijken of dat deze week ook nog het geval is.

Week 1: van maandag 8 tot en met zondag 14 december

Uiterst zacht, in het zuiden lokaal 15 graden
Zuid(west)en winden
Eerst wisselvallig, later droger

Dit wordt een warme week. Met lagedrukgebieden die vanaf de oceaan op Europa afkomen, een zuidelijke koers volgen en voor het continent naar het noorden afbuigen.

Doordat ze daarbij flinke hoeveelheden ‘warmte’ vanuit het zuidwesten van Europa naar het noorden sleuren, komen de temperaturen bij ons hoog uit. Tot en met woensdag kan het in het zuiden 15 graden worden, vanaf donderdag gaat het kwik iets omlaag. Verder is het vooral maandag en dinsdag sterk wisselvallig, de dagen daarna zijn er ook lange, droge perioden.

Week 2: van maandag 15 tot en met zondag 21 december

Aanhoudend zeer zacht
Wisselvallig
Zuidwestenwinden

Ook deze week ziet er zeer zacht en tamelijk wisselvallig uit. De zuidwestenwinden houden aan en de temperaturen liggen ver boven normaal. Van de winter is geen spoor.

In deze week lijkt de westcirculatie een impuls te krijgen van de opnieuw oplevende kou in Noord-Amerika. Die opleving is een gevolg van een (kleinere) verstoring van de poolwervel boven de noordpool, die nieuwe pulsen koude lucht naar Noord-Amerika stuurt.

In de periode hierna lijkt de poolwervel zich te herstellen en op volle kracht te komen.

Week 3: van maandag 22 tot en met zondag 28 december

Wisselvallig en zacht
Zuidelijke winden
Boven normale temperaturen

Er verandert weinig in het grote beeld. Nog steeds wordt op de oceaan een grote depressie-activiteit ingetekend, met een westcirculatie die door een sterk hogedrukgebied bij de Azoren nog eens extra wordt aangejaagd. Boven het oosten van Europa vinden we een sterk hogedrukgebied terug. Het is wisselvallig, de wind is zuidelijk en het blijft erg zacht.

Week 4: van 29 december tot en met 4 januari

Mogelijk even wat rustiger
Nog wel licht wisselvallig
Daling van temperatuur tot rond normaal

Vanaf deze week laat de Europese berekening drukstijgingen in de buurt van IJsland en Groenland, maar ook boven de oceaan zien. In elk geval tijdelijk. Zeker in deze week lijkt de westcirculatie hierdoor even naar de achtergrond te verdwijnen.

Het blijft vreemd hoe het model – vooral op de echt lange termijn – toch steeds weer op dit type ontwikkelingen uitkomt. Vooral omdat het in werkelijkheid bijna nooit gebeurt.

Week 5 en 6: van 5 tot en met 18 januari

Opnieuw geleidelijk wisselvalliger
Weer een opstekende zuidwestelijke wind
Temperaturen oplopend tot boven normaal

In deze twee weken zien we het signaal voor een nieuwe westcirculatie langzaam sterker worden, al verdwijnen de signalen voor hogedruk in het noorden niet uit het pakket.

Toch lijkt het in deze periode wisselvalliger en ook zachter te worden met zuidwestenwinden.

Samenvattend

Hoewel er geen reden meer is om aan te nemen dat er later in de periode in het hoge noorden of op de oceaan weer drukstijgingen zullen komen, laat het Europese model die mogelijkheid in zijn berekeningen van deze week wel open. Dat zou dan vanaf de week na Kerst moeten gebeuren.

Verder is het, om begrijpelijke redenen, vooral een heel zacht pakket. Met vaak (licht) wisselvallig weer, zuidelijke of zuidwestelijke winden en meestal (ver) boven normale temperaturen.