Aanhoudende droogte doet grondwerk voor warm zomerhalfjaar

Foto boven: Vanuit het noorden drong vanochtend vochtigere lucht het land binnen en kwam het tot mist met rijp, zoals hier in Zeewolde - Chris Meewis

De maar niet aflatende dominantie van hogedrukgebieden in het Europese weer doet, als in deze situatie de komende twee maanden niets verandert, het grondwerk voor alweer een warm zomerhalfjaar. Veel gebieden bouwen neerslagtekorten op.

Als je naar de kaart van de European Drought Observatory kijkt, naar gebieden met één of andere vorm van droogtewaarschuwing, kom je in vrijwel ieder land op de kaart wel plekken tegen. Neerslagtekorten zijn wijdverbreid over het continent.

Vanuit het noorden drong vanochtend vochtigere lucht het land binnen en kwam het tot mist met rijp, zoals hier in Zeewolde - Chris Meewis

Hogedrukgebieden spelen een dominante rol

Niet zo vreemd ook als je het weer van het bijna afgelopen jaar in ogenschouw neemt. Hogedrukgebieden speelden daarin een dominante rol, eigenlijk vanaf de vorige winter al. En waren er de oorzaak van dat op veel plaatsen minder regen dan normaal viel. Het is een situatie die ook in de decembermaand onverminderd aanhoudt.

Advertentie

In Nederland was dit jaar alleen de herfst vrij nat. En dat kwam vooral door de zeer natte oktobermaand. Verder was januari dit jaar nog een natte maand, de andere maanden verliepen voor wat de neerslag betreft hooguit normaal en nog veel vaker droog.

Het jaar 2025 was een droog jaar

Verdeeld over de hoofdstations van het KNMI is dit jaar tot nu toe gemiddeld 617 millimeter regen gevallen, tegen 774,5 millimeter in dezelfde periode normaal. We komen dus meer dan flink tekort. Van die hoofdstations is Vlissingen het droogst. De teller staat er tot nu op slechts 482,6 millimeter, tegen 743,4 millimeter normaal. Eelde is het natst met op dit moment 740,8 millimeter tegen 790,8 millimeter normaal.

In De Bilt is tot nu toe 665 millimeter gevallen tegen 838,9 millimeter normaal, Maastricht staat op 569,4 millimeter tegen 742,7 millimeter normaal en Den Helder heeft tot nu toe 643,3 millimeter in de regenmeter gekregen, tegen 776,2 millimeter normaal.

Hoe ook een decembermaand met een westcirculatie droog werd

Vooral in de aflopende decembermaand was het opvallend om te zien hoe de droogte ontstond. Tot nu is deze maand, verdeeld over de hoofdstations, nog niet meer dan 25 millimeter gevallen. En dat terwijl op de oceaan wekenlang een sterke westcirculatie aanwezig was.

Advertentie

Toch wisten de fronten, horend bij de sterke lagedrukgebieden op de oceaan, niet of nauwelijks tot onze omgeving door te dringen. Hogedrukgebieden boven het Europese continent waren dusdanig sterk dat ze vrijwel alles tegenhielden. Alleen de Britse eilanden waren wisselvallig. Wel zorgden zuidenwinden ervoor dat het lange tijd bijzonder zacht was.

De decemberkaart van de droogte in Europa - European Drought Observatory

Het is nu wel kouder, maar nog steeds droog

Inmiddels hebben de hogedrukgebieden een noordelijkere positie opgezocht, is de wind in Europa gedraaid en is het een stuk kouder geworden. Het gebrek aan neerslag is echter gebleven. Storingen van de oceaan komen er nog steeds niet door.

En dus zitten de Alpen met een groot gebrek aan sneeuw, aan beide zijden van de hoofdkam. Niet onbelangrijk. Want als dit zo blijft, is er in het voorjaar en daarna maar weinig smeltwater voor de grote rivieren beschikbaar. En moeten we het van regen, later in het jaar hebben. Met de start van het droogteseizoen in de lente (dit jaar viel er in maart al vrijwel niets meer) wordt het dan natuurlijk meteen spannend. Ook met de huidige situatie in het achterhoofd.

Een westcirculatie de komende twee maanden zou niet slecht zijn

Wat dat betreft, zou het niet eens zo heel slecht uitkomen als er de komende twee wintermaanden een westcirculatie zou doorbreken, en dan één waarin de fronten van de oceaan onze omgeving wel kunnen bereiken. Maar zoals we in de 30-daagse verwachting van gisteren al konden zien, blijven hogedrukgebieden de komende 6 weken waarschijnlijk nog steeds een hoofdrol spelen. En ligt niet voor de hand dat het ineens veel natter wordt.

In die zin kunnen we nu in ons achterhoofd dus al een klein beetje rekening houden met een relatief droge start van het droogteseizoen. Om, daar waar we kunnen, in de waterhuishouding van Nederland, voorzichtig ook al de eerste voorbereidingen te treffen. En is het verder niet onwaarschijnlijk dat we opnieuw een warm zomerhalfjaar tegemoet gaan.