Doden en gewonden door hoge golven op Canarische eilanden

Foto boven: Een golf slaat op de oceaankust van Zuid-Afrika - Wikipedia

Enorme golven, die dit weekend op de kust van de Canarische eilanden sloegen, hebben doden en gewonden veroorzaakt. Het ging om mensen die op kades en havenhoofden naar de golven stonden te kijken. Toen er een paar veel hogere golven tussen zaten, werden ze door de golf van hun plek geslagen en kwamen in het water terecht.

De golven, die soms een hoogte van 7 of 8 meter bereikten, werden veroorzaakt door de combinatie van een sterk hogedrukgebied bij de Azoren en lagedrukgebieden op de centrale delen van de oceaan. Daartussen waaide het hard uit het noordwesten en werden velden met een sterke golfslag op de rails gezet. Maar hoe kan het dat die golven, zo ver weg bij het gebied waar ze ontstonden vandaan, toch zulke dramatische gevolgen hebben?

Een golf slaat op de oceaankust van Zuid-Afrika - Wikipedia

Meerdere factoren spelen een rol

Bij de manier waarop golven hun omgeving beïnvloeden, spelen meerdere factoren een rol. Als de wind over het water strijkt, wordt de toplaag van het water in beroering gebracht. Er vormen zich golven. Eerst liggen die heel dicht op elkaar, maar naarmate ze langer bestaan en hoger worden, komen de toppen en de dalen verder uit elkaar te liggen.

Advertentie

De tijd die verstrijkt om een golftop en een golfdal te laten passeren, wordt de periode van de golf genoemd. Je meet die periode in seconden.

Hoe langgerekter de baan is die wind over het water aflegt zonder wezenlijk van richting en in snelheid veranderen, hoe hoger de gegenereerde golven worden. Die windbaan wordt ook wel de strijklengte van de wind genoemd, of in het Engels ‘fetch’, In het geval van de afgelopen dagen, was de strijklengte van de wind die de golven veroorzaakte, behoorlijk groot.

Hoe sterker de wind, hoe hoger de golven

Een andere factor die bij het opbouwen van de wind een rol speelt, is natuurlijk de windkracht. Hoe sterker de wind, hoe hoger de golven. Doordat er tussen de lagedrukgebieden op de centrale delen van de oceaan en het hogedrukgebied ten westen van de Azoren een flink drukverschil bestond, trok de wind er ook behoorlijk aan. En konden de golven flink groeien. En dat bleek de afgelopen dagen ook wel op de Canarische eilanden.

Als de wind wegvalt, zijn golven niet ineens verdwenen. Ze blijven zich voortbewegen. Naarmate ze ouder worden, komen de toppen verder uit elkaar te liggen en neemt de golfhoogte ervan langzaam af. Maar je voelt ze wel. Dit wordt de deining genoemd. Deining bestaat dus uit oude golfvelden die nog wel bestaan, maar niet meer door de wind worden gevoed.

Advertentie

Golven komen in setjes van zeven naar de kust

Iedereen die aan zee wel eens naar de golven heeft gekeken, weet dat ze niet voortdurend even hoog zijn. Ze komen in setjes binnen, van om en nabij zeven stuks. Daar zit een aantal hogere golven tussen en daarna bouwen ze wat af. Om korte tijd later weer op te bouwen, als een volgend setje binnenrolt. Met hoge golven gaat het al niet anders.

Dan kan het ook nog zo zijn, en als je aan een oceaankust staat dan is de kans daar best groot op, dat verschillende golfvelden door elkaar heen binnenrollen. Elk veld met zijn eigen specifieke golfhoogte en periode. Met ook de deining daar nog eens tussendoor.

Soms zit er ineens een veel hogere golf tussen

Door de combinatie van verschillende golfvelden en deining kan het gebeuren dat twee of meerdere golven elkaar inhalen en gelijk op gaan lopen. Tezamen vormen ze dan een golf die plotseling veel hoger is dan alle andere golven in de omgeving. Zulke golven worden ook wel monstergolven of in het Engels ‘freakwaves’ genoemd. Ze gedragen zich zeer onvoorspelbaar en zitten er zomaar ineens tussen. Ze kunnen je totaal verrassen.

Komt op volle zee komt zelfs de scheepvaart af en toe in grote moeilijkheden door zulke monstergolven, ook aan de kust vormen ze een reëel gevaar, zeker als de gemiddelde golfhoogte zo hoog is als hij de afgelopen dagen op de Canarische eilanden was.

Er was uitvoerig gewaarschuwd, niet iedereen nam dat serieus

De Spaanse autoriteiten waarschuwden de bevolking van de eilanden dan ook al sinds afgelopen donderdag om uiterst voorzichtig te zijn en niet op pieren of havenhoofden te gaan staan om naar de hoge golven te kijken. Niet iedereen trok zich die waarschuwing echter aan. En zo kon het toch op meerdere plaatsen op een dramatische manier fout gaan.