Oververhitte zee brengt koraalrif Florida aan rand afgrond

Foto boven: Elkhorn koraal in de buurt van Florida - Jim Stuby

Er was een tijd dat Florida’s onderwaterwereld fonkelde van leven. En waren er vele koraalriffen. Tussen het wuivende zeegras rezen ze op uit het zand, als takken van een onderzeese boom: de elkhorn- en staghornkoralen.

Gewei-achtig, sierlijk, vol kleur en beweging. Ze vormden het hart van het rif en waren de bouwers van complete werelden, waar vissen, kreeften en schildpadden hun thuis vonden. Maar dat beeld is nu geschiedenis, meldt CNN.

Elkhorn koraal in de buurt van Florida - Jim Stuby

Volgens een nieuw onderzoek zijn deze twee koraalsoorten bij Florida nu ‘functioneel uitgestorven’. Dit betekent dat ze nog bestaan, maar niet meer in aantallen die voldoende zijn om het rif te kunnen blijven dragen. De bouwers zijn er nog, maar hun stad is ingestort.

Advertentie

Een zomer van dodelijke hitte

De zomer van 2023 zal de geschiedenisboeken ingaan als een rampjaar voor het koraal. Het oceaanwater bij Florida werd warmer dan ooit: meer dan 32 graden Celsius, een record in minstens 150 jaar tijd.

Voor mensen vormt dit misschien nog lekker warm zwemwater, maar voor koralen is het een nachtmerrie. In zulk warm water raken ze hun symbiotische algen kwijt, de piepkleine organismen die hen kleur én energie geven. Wat achterblijft, is een spookachtig wit skelet: bleaching eist zijn tol, oftewel verbleking van het koraal. Soms herstellen ze ervan, als het water weer afkoelt. Maar drie maanden onafgebroken hitte, zoals in 2023, bleken dodelijk.

Wetenschappers volgden meer dan 52.000 koralen langs Florida’s rif, dat zich over een afstand van ruim 560 kilometer uitstrekt van de Florida Keys tot aan St. Lucie Inlet. Toen ze maanden later terugkeerden, bleek 98 tot 100 procent van de kolonies in het zuiden verdwenen.

De stilte na de storm

‘Wat we zagen, was het einde van een tijdperk,’ vertelt marien bioloog Ross Cunning van het Shedd Aquarium, een van de onderzoekers, tegen CNN. ‘De koralen die dit rif al tienduizend jaar hebben opgebouwd, kunnen hun rol niet langer vervullen.’

Advertentie

De paar overlevenden in het noorden zijn kwetsbaar. Ze vallen ten prooi aan ziekten, stormen en roofdieren. Zonder hun stevige structuur verliest het rif zijn vorm, en met die vorm verdwijnt ook de beschutting voor duizenden soorten vissen en andere dieren. De zeevlakte wordt platter, eenvoudiger en stiller.

En dat heeft gevolgen tot boven water. Zonder het rif dat de golven breekt, worden de kusten van Florida kwetsbaarder voor stormen en erosie. Wat ooit bescherming bood, is nu verdwenen.

Een waarschuwing voor de wereld

De onderzoekers spreken van een ‘donkere voorbode’ voor koraalriffen wereldwijd. Volgens klimaatmodellen zal extreme verbleking vanaf 2040 jaarlijks optreden. En als de oceanen blijven opwarmen, zullen ook andere soorten het niet overleven. Hele koraalecosystemen in het Caribisch gebied dreigen binnen enkele decennia te verdwijnen.

Hoop tussen de brokstukken

Toch is dit verhaal niet alleen van verlies. Overal in Florida werken wetenschappers en vrijwilligers aan herstel. Dat doen ze onder meer op zogenoemde koraalboerderijen, waar jonge kolonies worden opgekweekt, zowel aan land als in zee.

Hun succes hangt wel van één ding af: of we er op aarde in slagen de opwarming uiteindelijk te stoppen. ‘Koraal kan herstellen,’ zegt Keri O’Neil van het Florida Aquarium tegen CNN. ‘Maar dan moeten wij de omstandigheden creëren waarin dat mogelijk is.’ Of zoals onderzoeker Cunning het verwoordt: ‘Dit is geen boodschap van wanhoop, maar een oproep. De tijd om verdere verliezen te voorkomen wordt kort, maar het is nog niet te laat.’

En zo blijft het rif, ergens diep in de warm geworden zee, wachten op een mensheid die beslist of dit het einde wordt, of het begin van een nieuw hoofdstuk in zijn verhaal.