Perspectief voor de Alpen, vooral voor de west- en zuidzijde

Foto boven: Een foto, in de winter van 2025 genomen in de Dolomieten - Reinout van den Born

Nog steeds is er in de Alpen een schreeuwend gebrek aan sneeuw. Maar doordat de noordelijke helft van Europa een nieuwe fase van de winter in gaat, wordt het vanaf het weekend allemaal wel spannend. Vooral voor de west- en zuidkant van de Alpen.

Het verhaal tot nu toe is voor de meesten wel bekend. Het wintersportseizoen begon dit jaar al vroeg toen in de tweede helft van november een eerste golf met koude lucht Europa overspoelde. En in de Alpen een behoorlijke laag sneeuw viel. Zelfs de gebieden aan de zuidkant profiteerden mee. Het leverde een voortvarende seizoenstart op.

Een foto, in de winter van 2025 genomen in de Dolomieten - Reinout van den Born

Recordvroege instorting poolwervel

Terwijl dit gebeurde, speelde zich boven het noordpoolgebied een recordvroege instorting van de poolwervel af. De poolwervel is de in de winter in de stratosfeer boven het arctische gebied aanwezige, cirkelvormige straalstroom die de daar aanwezige kou op zijn plek houdt. Behalve natuurlijk als hij kortstondig verdwijnt, zoals eind november gebeurde.

Advertentie

Het gevolg was dat de arctische lucht Canada en de Verenigde Staten instroomde. Doordat die kou ook op de Atlantische Oceaan terechtkwam, ontstond daar het ene na het andere lagedrukgebied, dat richting Europa trok. Bij ons stak hierdoor een zuidelijke wind op, die het wekenlang veel zachter dan normaal hield. Ook in de Alpen. Doordat het hierbij steeds zonnig was, verdween een groot deel van de eerder gevallen sneeuw weer.

Nog steeds veel sneeuwtekorten

Eigenlijk is dat nog steeds de situatie. In het noordwesten van Italië en deels ook in het zuiden van Zwitserland mag de afgelopen tijd dan (regionaal erg) veel sneeuw zijn gevallen, het grootste deel van de Alpen bleef droog of werd alleen een beetje aangesuikerd.

Inmiddels schakelt de winter op een volgende fase over. Nadat het weer in de aanloop naar het voorbije, verlengde kerstweekeinde al was omgeslagen naar een droge variant van winterweer, met veel zon, vorst in de nachten en overdag temperaturen in de buurt van het vriespunt, is het daarvoor verantwoordelijke hogedrukgebied inmiddels naar het westen getrokken en in de buurt van IJsland uitgekomen. Daar blijft het voorlopig ook liggen.

Het tweede gevolg van instorting poolwervel

Feitelijk is dit een tweede uitwerking van de instorting van de poolwervel, nu een maand geleden. Hoog in de stratosfeer heeft die gebeurtenis toen daalbewegingen in gang gezet die nu het aardoppervlak bereiken en tot het hogedrukgebied bij IJsland leiden.

Advertentie

Aan de oostflank van zo’n hogedrukgebied is de wind noordelijk. En die noordenwind brengt koude lucht, afkomstig vanuit het poolgebied, naar het zuiden. Vooral in de hogere delen van de atmosfeer, want direct boven zee wordt de lucht natuurlijk aangewarmd.

Alpen komen in het overgangsgebied

De voorste begrenzing van die koude (boven)lucht trekt vandaag vanuit het noorden de Benelux binnen en rukt dan verder zuidwaarts op. Een groot deel van die koude lucht laat de Alpen vervolgens rechts liggen en beweegt via Frankrijk in de richting van Spanje. Het deel dat de Alpen wel bereikt, lijkt de komende tijd vooral aan de noordzijde van de hoofdkam te blijven.

Op die manier gebeuren twee dingen. Niet alleen komt het Alpengebied zo in de overgangszone tussen de koude lucht in het noorden en de zachtere aan de zuidkant te liggen, ook steekt in de wat hogere delen van de atmosfeer een zuidwestelijke wind op, die vooral tegen de zuidkant van de hoofdkam op botst. Doordat de overgangszone wat schuin komt te liggen, vanaf Spanje naar het noorden van Italië, zien we de lagedrukgebieden die daar doorheen trekken ook in grote lijnen deze koers volgen. Ze brengen vooral aan de west- en zuidkant van de Alpen neerslag.

Vooral de west- en zuidzijde lijken te profiteren

Als dit inderdaad de koers is die het weer de komende tijd inzet (er zijn nog onzekerheden), dan mogen vooral de hoger gelegen wintersportgebieden aan de west- en zuidzijde van de Alpen vanaf het komende weekend op een flinke aanvulling van de sneeuwvoorraad rekenen. Waarbij de temperaturen voor de wat lager gelegen delen ook weleens te hoog zouden kunnen zijn voor sneeuw, en er dus deels ook regen zou kunnen vallen. Dat zijn de nog in te vullen details.

Ook de noordkant kan af en toe wat meekrijgen, vooral in Zwitserland, maar verder naar het oosten in het zuidoosten va Duitsland en in Oostenrijk lijken de berekende hoeveelheden vooralsnog wat kleiner. Het positieve is dat in elk geval een einde lijkt te komen aan de lange, droge en zachte periode van de laatste weken. Er is weer iets om naar uit te kijken.