Het onwaarschijnlijke liefdesverhaal van Sanne en Taubu

Foto boven: Een huis op Tarawa, het hoofdeiland van Kiribati, met de was buiten - Sanne Zurné

Op vakantie gaan naar Nederland, om je vriendin te bezoeken. Vanaf het verre Kiribati. Voor het eerst in je leven in een vliegtuig, op reis naar het grote onbekende. Om dan, doordat de coronapandemie uitbreekt, in Nederland vast te komen zitten. Als ‘illegaal’.

Het overkwam Sanne Zurné en Taubu Komwe. En precies op het moment dat dit verhaal begon, woonden ze tegenover ons, aan de Spijkerstraat in Arnhem. Sanne heeft het opgeschreven en het is inmiddels ook in boekvorm verschenen. ‘De lange weg naar huis’ is het onwaarschijnlijke liefdesverhaal van twee ongelooflijke doorzetters. Die tegen de achtergrond van de coronapandemie alle zeilen moesten bijzetten om samen te kunnen verdergaan.

Een huis op Tarawa, het hoofdeiland van Kiribati, met de was buiten - Sanne Zurné

De Spijkerbuurt

Het is zonder twijfel de mooiste wijk van Arnhem, de Spijkerbuurt. We kwamen er in 2012 te wonen, met tegenover ons een oude school. Veel activiteit was er toen niet in het gebouw. Jaren later zette een projectontwikkelaar er zijn tanden in en creëerde er meerdere luxe appartementen. Eén daarvan bevond zich aan de zijkant van het gebouw. Voor ons was het vooral een vierkant raampje. Want precies daar keken we op uit.

Advertentie

De eerste bewoners hadden we weinig contact mee. De eerste hing vooral uit het raam, had veel en luidruchtige vrienden. En die klommen allemaal door datzelfde raam naar binnen en weer naar buiten. De tweede bewoner zagen we nooit. Ze had altijd de gordijnen dicht.

Stoel in de tuin

Toen kwam Sanne. Zij ging anders te werk. Zette een stoel in het tuintje voor haar appartement en zat daar vaak lekker in het zonnetje. Ze maakte makkelijk contact, zo ook met ons. En ook toen de stoel was gejat, bleef ze buiten komen. Ze werkte onder meer met Grieta, mijn vriendin aan een gemeenschappelijk tuin. Die daardoor mooier en mooier werd.

Om de haverklap lopen delen van Tarawa onder water - Sanne Zurné

In maart 2020 was ze ineens niet meer alleen, zagen we. Een donkere jongen, Taubu had zich bij haar gevoegd en was door het vierkante raampje dagelijks zichtbaar. We kenden hem niet. Sanne vertelde dat het haar vriend was, dat hij uit Kiribati kwam en voor het eerst in zijn leven van het eiland was gekomen. Om gedurende zes weken bij haar op bezoek te komen.

Kiribati, een totaal andere wereld

Het klonk fascinerend. Kiribati, zo ver weg. Een totaal andere wereld. En dan iemand daar vandaan die naar het grote onbekende op reis gaat. Om bij Sanne in Nederland te komen kijken. We wilden hem graag ontmoeten, maar hij was erg verlegen, zei Sanne. Later zou het er alsnog van komen en kregen we een warm contact met onze ‘overbuurtjes’.

Advertentie

Kiribati is een eilandstaat middenin de Grote Oceaan, op gepaste afstand van Australië en Nieuw-Zeeland. Het bestaat uit 32 atollen en één wat hoger gelegen eiland (een oud atol), die verspreid liggen over een stuk oceaan met een oppervlakte van 5 miljoen vierkante kilometer. Er wonen ruim 120.000 mensen, van wie meer dan helft op het atol Tarawa. Daarop bevindt zich ook de hoofdstad Zuid-Tarawa. Met een gemiddelde hoogte van 2 meter is Kiribati natuurlijk extreem gevoelig voor toekomstige zeespiegelstijging.

Kinderen op Tarawa in het water. Met de Grote Oceaan overal om hen heen, weten ze niet beter - Sanne Zurné

Midden in de oneindige Grote Oceaan

Als je Tarawa van wat dichterbij bekijkt, dan zie je een wereld die we ons in Nederland nauwelijks kunnen voorstellen. Het atol bestaat uit een langgerekte, smalle ‘landtong’, die in de vorm van een ‘V’ om een ondiepe lagune heen ligt. Daar weer omheen bevindt zich de oneindige Grote Oceaan. Op één van de hoogste punten, 3 meter boven zeeniveau (!), ligt de start- en landingsbaan van het internationale vliegveld. Behalve soms een vrachtvliegtuig, landt daar enkele keren per week een vliegtuig vanuit Fiji, om later weer die kant op te vliegen. De start- en landingsbaan ligt op een plek waar de landtong wat breder is.

Eén lang lint van bebouwing

Op de V-vormige ‘dijk’ rond de lagune, bevinden zich meerdere dorpen, verder is er veel bos. De hoofdstad, Zuid-Tarawa ligt aan de zuidkant. Het is de enige ‘stad’ van Kiribati. Er wonen tienduizenden mensen. Eigenlijk is de hele landtong aan de zuidkant van de lagune één lang lint van bebouwing.

De familiebanden in Kiribati zijn sterk. Mensen zorgen voor elkaar, vaak voor verre familie. Iedereen biedt elkaar onderdak in huizen die vaak simpel en open zijn. Waar veel van die huizen bij elkaar staan, is de bevolkingsdichtheid groot en de bevolkingsdruk voor het atol natuurlijk navenant. Veel mensen leven van de visserij en van dat wat ze zelf verbouwen. In veel opzichten zijn ze zelfvoorzienend.

Delen van Tarawa lopen om de haverklap onder water

Vooral tijdens de zogenoemde ‘King-tides’ (een soort springtij), die eens in de zoveel tijd voorkomen, lopen delen van Tarawa onder water. Het water dringt dan vele huizen binnen. De bewoners zijn er niet erg van onder de indruk. Ze zorgen ervoor dat hun spullen veilig zijn en komen, als de zee zich weer teruggetrokken heeft, gewoon terug.

Een moeder met haar kinderen in het water - Sanne Zurné

Met zo weinig land tot je beschikking is het besef dat je verder toch nergens heen kunt natuurlijk heel erg groot. Voor hun drinkwater zijn de inwoners van Tarawa afhankelijk van een dunne grondwaterlens, die net onder het grondoppervlak, als het ware bovenop een zoutwaterlaag ‘hangt’. Met name op de plaats waar het vliegveld zich bevindt, is er veel ondergronds zoetwater. Het wordt met een pijpenstelsel over het atol gepompt. Hier en daar komt de pijp boven de grond, door erosie van de zee. Ook wordt er wel illegaal water uit getapt.

Gebrek aan zoetwater

Met een enorme zee als de Grote Oceaan dichtbij, ligt de bedreiging van zout water van alle kanten op de loer. Een deel van de atollen, waaruit Kiribati bestaat, is al onbewoonbaar geraakt doordat er geen zoetwater meer is. De druk op de voorraad van Tarawa wordt ook groter. Deels komt dit doordat er zoveel gebruikt wordt, maar ook de gewoonte van de bewoners om het bos of het strand als toilet te gebruiken, helpt niet mee.

Verder valt er niet altijd voldoende regen. Ook in Kiribati komen lange, droge perioden voor. Zo kan het gebeuren dat, lang voordat het eiland eventueel onder water loopt, het drinkwater op is. In die zin zijn er dus meer zorgen dan alleen die van klimaatverandering.

Onwaarschijnlijk verhaal

Het moet voor Taubu een ongelooflijke trip zijn geweest. Van het kleine en besloten Kiribati, naar het immense Euraziatische continent, naar het drukke en hectische Nederland. En het werd nog veel complexer, want hij was nog maar nauwelijks hier aangekomen of de coronapandemie brak uit. Kiribati sloot daarop zijn grenzen, voor zeer lang tijd, en Taubu kon niet meer naar huis.

Daar zat hij dan, in het verre Nederland, zonder de juiste papieren als ‘illegaal’, en bij zijn grote liefde Sanne. Het begin van een onwaarschijnlijk verhaal. Van twee mensen die een weg, bezaaid met obstakels, langs alle instanties in Nederland die je maar kunt bedenken, moesten afleggen om samen een nieuwe toekomst te kunnen opbouwen. Prachtig, eerlijk en ook een beetje rauw, maar makkelijk te lezen. Zelfs ik, als notoire niet lezer, had het in ‘no-time’ uit.