Het is zover: de oostelijke wind komt er nu echt in

Foto boven: We gaan recht op een Koude Kerst af - Nely van Frankenhuyzen

Het is zover. De wind draait vandaag naar het oosten, een proces dat in de nacht al in gang is gezet. We beginnen aan een nieuwe fase in deze winter. Een fase die, als we de berekeningen voor de komende 6 weken mogen geloven, lang gaat duren.

Na de zeer zacht verlopen eerste drie weken van december, met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 8,4 graden (4 graden boven normaal), staat ons nu een langere periode met afwisselend oostelijke en (wat hogerop in de atmosfeer) noordelijke winden te wachten.

We gaan recht op een Koude Kerst af - Nely van Frankenhuyzen

Oost en noord zijn beide koud

Beide varianten zijn koud met duidelijk beneden normale temperaturen, maar in de oostelijke variant speelt (winterse) neerslag nauwelijks een rol, terwijl de noordelijke variant wel (winterse) buien kan gaan opleveren. En vooral overdag door wind van zee ook wat getemperde kou. In de nachten kan het in opklaringen juist ook dan stevig vriezen.

Advertentie

Het is een momentje, het naar oost draaien van de wind. Zeker nu we er zo’n lange periode met zuidelijke winden op hebben zitten. De week van 22 tot en met 28 december kwam op vrijdag 14 november voor het eerst in de 30-daagse naar voren, samen met de week ervoor. Aanhoudend oostelijke winden, stond er toen. Geleidelijk kans op wat winterse neerslag en beneden normale temperaturen. Door een hogedrukgebied boven Scandinavië.

Even gooide de poolwervel roet in het eten

Toen maakte die week in de verwachting nog van een langere periode met oostelijke tot noordoostelijke winden deel uit, die al in de week van 8 december had moeten beginnen. We weten allemaal nog hoe dat toen is gegaan. De poolwervel boven het noordpoolgebied stortte einde november even in en bracht een ‘arctische trein’ richting Noord-Amerika op gang. Met op de oceaan de vorming van diepe depressies en een boven Europa naar zuidelijke richtingen draaiende wind. Het werd bij ons drie weken achtereen zeer zacht.

Inmiddels zijn we verder in de tijd, is de eerste uitwerking van die, naar later bleek hybride instorting van de poolwervel uitgedoofd. En komt een einde aan het zachte weer. Vanaf nu krijgen we met een ander gevolg ervan te maken dat de goedkeuring van winterliefhebbers op het Europese continent wel heeft. Namelijk de vorming van hogedrukgebieden ten noorden van onze omgeving. Afwisselend boven Scandinavië en later ook op de oceaan.

Bij de noordelijke variant kans op winterse buien

Beginnen we deze periode met een langere fase waar in de wind oostelijk of noordoostelijk is, later kunnen er ook perioden met (op wat grotere hoogte in de atmosfeer) noordelijke winden tussendoor komen. In beide gevallen wordt koude lucht aangevoerd, maar zodra de wind van zee komt, zal de kou overdag in (delen van) ons land wel degelijk worden getemperd. Dan is het de kou op hoogte die ervoor zorgt dat ineens winterse buien kunnen vallen. In de nachten is er tijdens opklaringen ook dan nog steeds alle ruimte voor vorst.

Advertentie

Een oostelijke wind is in de wintermaanden in Nederland bepaald niet gebruikelijk. Daar weten we inmiddels alles van. Zo’n oostelijke tot noordoostelijke wind gaat in onze regio precies tegen de gangbare windrichting in. Nederland ligt nu eenmaal op een plaats waar zuidwestelijke winden (zeer) dominant zijn en door de straalstroom op grotere hoogte, die vooral gedurende de wintermaanden bijna altijd aanwezig is, ook nog eens worden aangewakkerd.

Voor oostenwind is behoorlijke verbouwing atmosfeer nodig

Om de wind bij ons oostelijk te laten worden, is een behoorlijke verbouwing van de weerkaart nodig. Zo moet de straalstroom niet alleen flink gaan golven, ook moet hij nog eens bij Nederland vandaan worden geduwd. En dan hebben we een hogedrukgebied nodig, ten noorden van onze omgeving, om die oostenwind inderdaad een feit te laten zijn.

Een andere mogelijkheid is dat de straalstroom zover naar het zuiden wordt geduwd, dat lagedrukgebieden het Middellandse Zeegebied in duiken. Ook dan wordt de wind bij ons oostelijk. In koude winters van weleer zagen we vaak een mix van beide. Een hogedrukgebied dus, dat de lagedrukgebieden van de oceaan naar de Middellandse Zee drukte. De komende tijd zien we de depressies vooral een erg noordelijke koers volgen. Slechts een enkeling komt alsnog boven de Middellandse Zee uit. Maar helpt dan ook meteen mee aam het plaatje.

De kerst wordt dit jaar koud

Dan duurt het in de moderne tijd nog even voordat het kouder wordt, in dit geval tot woensdag. Maar de kerstdagen lijken echt winters te gaan verlopen. Zonder sneeuw.