Herfst was warm, maar dat is geen nieuws meer

Foto boven: Wolken en zon op de laatste dag van de herfst - Monique Bormans

Nu de laatste dag van november op de kalender staat, komt een einde aan de herfst van dit jaar. Niet alleen verliep de herfst met een gemiddelde temperatuur van 11,6 graden duidelijk warmer dan normaal, in De Bilt was het ook nat en vrij zonnig.

Met die gemiddelde temperatuur van 11,6 graden waren de drie herfstmaanden als geheel 0,7 graden warmer dan gebruikelijk, goed voor een 12^e plaats op de lijst van warmste herfsten ooit. De herfst van 2006 blijft fier koploper. Toen was het met een gemiddelde temperatuur van 13,6 graden nog 2 graden warmer dan nu. De herfst van 2023 staat met een gemiddelde temperatuur van 12,8 graden op een tweede en 2014 met 12,5 graden op een derde plaats.

Wolken en zon op de laatste dag van de herfst - Monique Bormans

Herfst was gemiddeld nat

Verliep de herfst van dit jaar in De Bilt met in totaal 319 millimeter regen erg nat, kijk je verder over het land, dan waren de verschillen wel groot. Zo was het natte weer vooral voor het westen, noordwesten, midden en noorden weggelegd. In het zuidwesten verliep de herfst – evenals de zomer overigens – droger dan normaal. Gemiddeld viel over het land iets meer dan 300 millimeter, tegen 248 millimeter normaal. De zon haalde zijn normale aantal uren.

Advertentie

Na een warme start van de herfst, kwam de temperatuur in De Bilt op 23 september voor het laatst boven 20 graden uit. Daarna lukte dit niet meer. Dat is opmerkelijk. Wel bleef het erg lang zacht, met tot 13 november temperaturen die overdag geregeld rond of zelfs boven 15 graden uitkwamen. In de tweede helft van november werd het wel een stuk kouder.

Eerste vorstdag en sneeuw

Op 16 november haalde De Bilt zijn eerste vorstdag, daarna volgden er nog 7. Op 17 november werden in Zuid-Limburg de eerste sneeuwvlokken van het nieuwe seizoen waargenomen, 2 dagen later bleef de sneeuw in het zuiden van Limburg voor het eerst liggen. Later sneeuwde het ook in het oosten en noordoosten van het land, waarbij in Groningen een dekje van 5 centimeter viel. Er waren deze herfst drie stormen, op 15 september, 4 oktober en op 23 oktober.

Al met al verliep de herfst dus behoorlijk zacht, zonder al teveel warmte. De warmte die er was, was in de eerste drie weken geconcentreerd. Verder viel op veel plaatsen meer regen dan normaal. Dit ondanks het feit dat hogedrukgebieden toch vaak een hoofdrol speelden. Waarmee het beeld van eerder dit jaar in de herfstmaanden werd doorgetrokken.

Tornado in Zuidwest-Friesland

Een bijzondere gebeurtenis was de tornado die op maandagavond 20 oktober over het zuidwesten van Friesland trok. De slurf ervan volgde het Prinses Margrietkanaal en richtte bij een boerderij aan het kanaal flinke schade aan. Tot persoonlijke ongelukken kwam het niet. Die dag werden ook in Groningen, en eerder al in de omgeving van Parijs en in België tornado’s gezien, die met name in die laatste twee landen flinke schade aanrichtten.

Advertentie

Vergeleken met de door Weerverteller.nl in augustus opgestelde herfstverwachting was de herfst natter dan verwacht. Dat het een warme herfst zou worden, werd wel bewaarheid. Het laatste nazomerweer hadden we daarbij in de eerste drie weken van september, maar het grootste deel van het warmte-overschot deze herfst hebben we in de oktobermaand opgebouwd. In september en ook in november waren de afwijkingen ten opzichte van normaal minder groot, doordat in beide maanden de tweede maandhelft duidelijk kouder verliep.

De herfst is tegenwoordig bijna altijd warm

Nu is het verwachten van een warme herfst in Nederland tegenwoordig eigenlijk een Abc’tje. Koude herfsten zijn er de laatste 15 jaar niet meer geweest en de herfst van dit jaar zette dat beeld verder door. Daarbij moet ook aangetekend worden dat het maken van een seizoensverwachting voor een overgangsseizoen als de herfst hoe dan ook nauwelijks zin heeft. De veranderingen in de drukverdeling, die zich tijdens zo’n overgangsseizoen afspelen, zijn bijna altijd groter dan de invloed van een externe factor, die daar nog richting aan zou kunnen geven.