Meer steenval en lawines in de alpen

Foto boven: Een still uit een webcam van Sixt Fer à Cheval, in de Haute-Savoie.

Afgelopen zaterdag vond er in het massief van de Haute-Savoie een indrukwekkende aardverschuiving plaats. Er kwam een lawine aan rotsen omlaag en daar zijn ook beelden van. Er wordt geschat dat er ongeveer 12.000 kubieke meter rotsmateriaal van een berghelling stortte. Het veroorzaakte een immense stofwolk die tot op grote afstand zichtbaar was.

Wie weleens in de bergen wandelt, kent het fenomeen waarschijnlijk wel. In de verte hoor je af en toe zwaar gerommel. Geen onweer, maar puin dat van een eroderende helling af rolt. Het heeft er alle schijn van dat klimaatverandering tot meer van dit soort steenlawines leidt. Die van 6 september was behoorlijk groot.

Een still uit een webcam van Sixt Fer à Cheval, in de Haute-Savoie.

De steenlawine in de Haute-Savoie

Op het filmpje dat deze lawine van 6 september toont, is een hele steile rotswand te zien. Er stort steen van af en er is heftig zwaar gerommel te horen van al het puin dat naar beneden valt. Het gruis veroorzaakt enorme stofwolken. Onmiddellijk werd het getroffen gebied afgesloten. Ook het wandelpad ‘Fond de la Combi’ werd dicht gezet. Geologen en reddingsdiensten waren snel ter plaatse. Drones en helikopters deden luchtverkenningen. Er zijn geen gewonden gemeld.

Advertentie

Klimaatverandering en aardverschuivingen

Deze lawine in de Franse Alpen kwam na een periode van intense regenval. Een tweetal onderzoekers, Samuel Weber en Mylène Jacquemart, onderzochten de effecten van klimaatverandering op massabewegingen in de Alpen. Vanuit hun expertise, permafrost-expert en glacioloog, hebben ze meer dan 300 wetenschappelijke artikelen hierover geanalyseerd. Ze keken daarbij naar steenslag, steenlawines, modder- en puinstromen en ijs- en sneeuwlawines.

In het hoogalpine gebied is de hoeveelheid steenslag (loskomende en vallende stenen) de afgelopen decennia toegenomen. Dat heeft veel te maken met het ontdooien van de permafrost en het steeds verder terugtrekken van gletsjers. Voor wat betreft steenlawines (hierbij gaat het om grote hoeveelheden die omlaag storten) is er nog te weinig vergelijkbare data beschikbaar. Er lijken vooral ‘aanwijzingen’ te zijn die aangeven dat er meer steenlawines zijn.

Modder- en puinstromen behelzen een meer vloeibare/stroperige massa van zand, stenen, rotsen en water die van een berghelling af stroomt. Volgens het onderzoek is het aantal keer dat het tot zware regenval komt toegenomen. Maar lang niet alle literatuur wijst op een toename van dit soort puinstromen. Er zijn wel tekenen van meer van dit soort modderstromen boven de boomgrens.

Advertentie

Als het gaat om sneeuwlawines dan neemt de kans daarop op lagere hoogte af. Domweg door het feit dat de hoeveelheid sneeuw afneemt. Echter, op grote hoogte is de lawineactiviteit volgens deze onderzoekers wel enigszins toegenomen. Doordat de temperaturen nu gemiddeld wat hoger uitpakken, zijn het vaker natte-sneeuwlawines in plaats van droge-sneeuwlawines. IJslawines verdwijnen gelijk met de gletsjers.

Andere oorzaken van meer steenlawines

Hoe steiler een kale berghelling, hoe makkelijker het is voor een berg om te eroderen. Als er eenmaal wat begint te schuiven, kan er in het pad van de schuivende steen ook weer ander gesteente of gruis losraken. Regen en wind kunnen daarbij een duit in het zakje doen. Net zoals temperaturen. Extreme hitte en temperatuurschommelingen kunnen het proces van erosie versterken. Ook kunnen bergwandelaars en bergbeklimmers een steenlawine opwekken. Net zoals dat gaat bij off-piste skiërs die ineens een stuk slecht gehechte sneeuw lostrillen.