Historisch koude oktoberstart in Verchojansk (Siberië)

Foto boven: Verchojansk presenteert zich als de koudepool van het noordelijk halfrond - Becker0804

De sneeuw was er in september in het noorden van Siberië al vroeg bij en heeft zich verder uitgebreid. Dat vertaalt zich in de temperaturen in het gebied. De stad Verchojansk in de Siberische regio Jakoetië heeft sinds begin oktober een reeks van 5 opeenvolgende nachten met een minimumtemperatuur beneden -25 graden te pakken. Een record zo vroeg voor het station, waar al sinds 1885 metingen worden gedaan.

Het gaat in het weer tegenwoordig bijna altijd over warmterecords. Toch zijn kouderecords nog steeds ook mogelijk, zo blijkt ook nu in Siberië. Als alles, zoals nu in Siberië het geval is, op een bijzondere manier met elkaar samenkomt, kan het weer ook nog eens naar de koude kant uitschieten. Aan de bestaande trend van opwarming doet dat helemaal niets af.

Verchojansk presenteert zich als de koudepool van het noordelijk halfrond - Becker0804

Kleinste stad van Rusland

Verchojansk (1430 inwoners) is de kleinste stad van Rusland en ligt in het verre oosten in de regio Jakoetië. De dichtstbijzijnde grote stad is Jakoetsk, op zo’n 675 kilometer. Het plaatsje werd in 1638 door de Kozakken gesticht en in 1775 zo’n 90 kilometer verplaatst, naar de andere kant van de rivier Jana om het innen van ‘huidenbelastingen’ makkelijker te maken.

Advertentie

Jakoetië kent een extreem landklimaat met zeer koude winters. Soms komt de temperatuur er in de nacht tot beneden -60 graden, maar veel vaker vriest het er ’s winters 40 graden. De zomers in de regio zijn kort en warm. Ze duren drie maanden waarin het er 30 graden kan worden. Het warmterecord in Verchojansk bedraagt 38,0 graden, gemeten op 20 juni 2020. Het kouderecord bedraagt er -67,8 graden, in februari 1892. Een verschil van meer dan 100 graden dus.

Omdat het kouderecord in Verchojansk net iets lager ligt dan in Ojmjakom (een tiende van een graad) presenteert het stadje zich als de koudepool van het noordelijk halfond.

Koudereservoir

Aan de oostflank van hogedrukgebieden boven Scandinavië en het noordwesten van Rusland heeft zich de afgelopen tijd boven Siberië een flink koudereservoir opgebouwd. Dit leverde vooral in het noorden een vroeg sneeuwdek op. En die sneeuw hielp weer bij het verder laten dalen van de temperaturen in het gebied. Inmiddels is de sneeuwsituatie in het noorden normaal. In andere jaren lag er in deze tijd van het jaar ook zoveel sneeuw als op dit moment.

Advertentie

Nu zien we dat verder naar het zuiden de eerste regio’s met sneeuw beginnen te verschijnen. En ook die zijn vroeg en als blauwe plekken zichtbaar op de sneeuwkaart van het ‘Global Snow Lab’ van Rutgers’ University in het Amerikaanse New Jersey. Onderzoekers van deze universiteit volgen het wel en wee van de sneeuwbedekking op aarde al jaren. Blauw wil zeggen dat de sneeuw er in deze tijd van het jaar een anomalie is en vroeger dan normaal.

In Noord-Amerika sneeuwtekorten

Aan de andere kant van het noordpoolgebied, in Canada en in Alaska, ziet de situatie er anders uit. Hoewel ook daar in het uiterste noorden de eerste sneeuw is gevallen, zijn er hier grote tekorten, als je daarbij de in deze tijd van het jaar gebruikelijke situatie in ogenschouw neemt. Vooral in het noorden van Canada kleurt de kaart op veel plaatsen rood, in Alaska houden de rode en blauwe delen elkaar in evenwicht. In Europa moet de opbouw van het sneeuwdek in het noorden nog beginnen. Alleen n Noorwegen zien we enkele rode plekken.

Toch is er in het zuidoosten van Europa, op de Balkan de afgelopen dagen al behoorlijk wat sneeuw gevallen, soms vanaf een hoogte van slechts 200 meter. Dat had te maken met de uitstroom van een golf met koude lucht, aan de oostflank van een hogedrukgebied boven de Golf van Biskaje. De komende dagen wordt het weer warmer en smelt de sneeuw deels.

Koudereservoir blijft voorlopig behouden

Ondertussen lijkt het erop dat het koude weer in Siberië de komende tijd aanhoudt. Het hogedrukgebied boven het noordwesten van Rusland schuift wel wat op en verandert ook van vorm, maar toch lijkt het koudereservoir in het oosten voorlopig gewoon te overleven.