Koude winterstart bij ons door recordwarme Grote Oceaan?

Foto boven: Een tanker, varend onder Griekse vlag - F de Comite

De zeewatertemperaturen op de noordelijke helft van de Grote Oceaan, het deel tussen het oosten van Azië aan de en Noord-Amerika aan de andere kant, hebben de afgelopen zomer recordhoogten bereikt. Bij ons kan een relatief koude winterstart het gevolg zijn.

Dat meldt de BBC op zijn site. Het oude record, stammend uit 2022, is met 0,25 graden scherper gesteld. Dat is, voor een gebied met een oppervlakte van tien keer de Middellandse Zee een enorme stap omhoog. Wetenschappers tasten in het duister over de precieze oorzaak.

Een tanker, varend onder Griekse vlag - F de Comite

Vroege winter in Europa door warme zeewater?

Ook voor het weer in Europa kan de zeer warme noordelijke helft van de Grote Oceaan de komende maanden dus gevolgen hebben. Hoewel het6 allemaal ver bij ons vandaan gebeurt, kunnen afwijkingen in de luchtdruk boven het warme deel van de Grote Oceaan een kettingreactie in gang zetten die ook invloed heeft op de drukverdeling in Europa.

Advertentie

‘Die kettingreactie kan ertoe lijden dat we vroeg in de winter vaker dan anders met uit de poolgebieden afkomstige lucht te maken krijgen’, zegt Amanda Maycock, hoogleraar klimaatdynamiek aan de Universiteit van Leeds tegen de BBC. Ze voegt er wel aan toe dat dit ook weer geen zekerheid is. Andere factoren spelen eveneens een rol en er zijn erbij die vanwege klimaatverandering juist een duidelijk zachter weertype zouden kunnen opleveren.

Extreem warme zomer in Japan en Zuid-Korea

De eerste invloeden van de erg warme noordelijke helft van de Grote Oceaan zijn er inmiddels ook al geweest. Zo beleefden Japan en Zuid-Korea een extreem warme zomer. De temperaturen waren er af en toe zo hoog dat je er, gecombineerd met de hoge luchtvochtigheid op die momenten, nauwelijks meer buiten kon zijn. Het was gewoon gevaarlijk.

Delen van Californië kregen met extreem zware onweersbuien te maken, die door het vocht dat bij de verdamping van het erg warme zeewater op de Grote Oceaan vrijkomt extra met vocht waren geladen. Als meer vocht aanwezig is, kan uit de buien natuurlijk ook meer regen vallen. Een bijzondere rol was hierbij weggelegd voor atmosferische rivieren, afkomstig van de Grote Oceaan en die via de lucht enorme hoeveelheden water met zich meevoerden.

Klimaatverandering alleen kan het fenomeen niet verklaren

Hoewel klimaatmodellen laten zien dat de watertemperaturen in de zeeën, samenhangend met de opwarming van de aardatmosfeer hoger worden, is de noordelijke helft van de Grote Oceaan zo sterk opgewarmd dat klimaatverandering alleen het fenomeen niet kan verklaren. Er moeten ook andere factoren een rol spelen, aldus wetenschappers die de BBC spreekt.

Advertentie

Een mogelijke schuldige die vaker wordt genoemd, is het nagenoeg zwavelvrij maken van de brandstof van grote schepen. Dat is in het jaar 2020 gebeurd. Voor die tijd kwamen bij de verbranding ervan in scheepsmotoren grote hoeveelheden zwaveldioxide vrij. Die zwaveldioxide bestond onder meer uit kleine stofdeeltjes, die de instraling van de zon deels reflecteerden. Ook boden ze wolken de kans om zich te vormen. Nu de lucht boven zee een stuk schoner is geworden, schijnt de zon er vaker. En zonnestraling warmt het zeewater op.

Er was de afgelopen maanden duidelijk minder wind dan anders

Daarbij was er de afgelopen maanden op het noordelijke deel van de Grote Oceaan minder wind dan anders. Wind zorgt ervoor dat de relatief dunne laag met warm zeewater bovenin de zee, die het gevolg is van de instraling van de zon, gemengd wordt met kouder water dat in de diepere delen van de zee eronder aanwezig is. Dat effect was er nu niet.

Ook wordt gewezen op het succes dat in China wordt geboekt met het schoner maken van de lucht in de grote steden. Vroeger was de zon er, door de dikke smoglaag die boven de steden aanwezig was, vaak niet te zien; een uiterst ongezonde situatie voor de inwoners. Inmiddels slaagt China er veel beter in de lucht daar schoner te houden.

De zon schijnt op de Grote Oceaan veel vaker

Waaide de Chinese smog vroeger de Grote Oceaan op, nu is dat minder. Ook dit is een reden waarom de zon op de Grote Oceaan veel vaker schijnt en de watertemperaturen er stukken hoger uitkomen. Feitelijk was dit een deel van de opwarming op aarde die nog onder een dikke deken met smog verborgen lag, en nu dus ineens wel zichtbaar lijkt te worden.

Waar het warme water op het noordelijke deel van de Grote Oceaan ons de komende maanden mogelijk vroeg winterweer oplevert, zou de combinatie van de verwachte (zwakke) La Niña, ook op de Grote Oceaan maar dan in het gebied langs de evenaar, en de nu oostelijke QBO (een straalstroom in de stratosfeer boven de evenaar die om het jaar van richting verandert) eenzelfde gevolg kunnen hebben, zegt de MetOffice tegen de BBC. Zo kunnen de twee invloeden dus gaan samenwerken, al lijkt de invloed van de warme noordelijke Grote Oceaan groter.