IJsselmeerbuien veranderen deel Noordoostpolder in modderpoel
Reinout van den BornHet IJsselmeereffect deed uiteindelijk zijn werk. Diverse boeren in het gebied van de Noordoostpolder tussen Urk en Lemmer meldden vanochtend met de regen van gisteren erbij 90 tot 100 millimeter. Koploper was de Vaartweg in Espel, een klein stukje ten westen van Emmeloord. Daar viel in totaal 101 millimeter.
Zware buien waren de oorzaak. Ze vormden zich vanaf gisteravond 18 uur in een lijn vanaf het IJsselmeer richting de Noordoospolder en het zuiden van Friesland. Op het IJsselmeer kwam het steeds weer tot onweer. Daar waar de buien op het moment dat ze van het IJsselmeer kwamen de meeste activiteit bezaten, regenden ze op hun weg naar het oosten steeds meer uit.
Buienmechanisme hield de hele nacht aan
Het buienmechanisme, voor een belangrijk deel gevoed door het warme water van het IJsselmeer, hield de hele nacht aan. En zo liepen de neerslaghoeveelheden in dit deel van de Noordoospolder steeds verder op. Weilanden en akkers kwamen soms over de volle oppervlakte onder water staan. Het zal weer even duren voordat al dit water weg is.
Eerder op de middag waren op het IJsselmeer ook al flinke waterhozen te zien geweest. Ook al zo’n teken dat de lucht gisteren erg onstabiel was. Op de radar zagen we op dat moment een bui, die aan een groter neerslaggebied boven het noordoosten van het land vast zat, maar boven het IJsselmeer een geheel eigen koers voer. Hij leek wel kenmerken van een supercell te bezitten. Later in de avond lieten andere buien ook vergelijkbare kenmerken zien.
Koude bovenlucht
De koude bovenlucht, die in combinatie met het warme water van het IJsselmeer voor de grote onstabiliteit zorgde, was eerder op de dag achter een regenzone en een buiengebied al het land binnengedrongen. De wind was van zuidwest naar noordwest gedraaid.
Voor dit alles uit werd het in de ochtend in het noordoosten van het land in Nieuw-Beerta nog even 23,3 graden. Op dat moment hadden de modelberekeningen zich weer eens bedacht. De voor het zuidoosten verwachte regenzone trok niet over het zuidoosten, maar volgde een noordelijkere koers en deed daarbij een brede, diagonaal van zuidwest naar noordoost lopende strook over heel het land aan. En dus ook de Kaapse Bossen in de buurt van Doorn, waar ik zelf met een paar vrienden een groot deel van dag aan het wandelen was.
Stoffige paden tussen machtige bomen werden modderige routes
Toen we begonnen, was het nog droog en waren de paden tussen de machtige bomen in het gebied erg stoffig. Op de radar was de regen al te zien, die zich boven het zuidwesten van Nederland warmliep. In de verte, tussen de struiken, meende ik nog een wolf te zien wegschieten. De Kaapse Bossen vormen de plaats waar het roofdier in Nederland misschien wel het vaakst gezien wordt. Helemaal zeker ben ik echter niet van mijn waarneming.
Het eerste deel van de wandeling, naar een Pannenkoekenhuis, waar we onder een zeil op het terras plaatsnamen, verliep nog min of meer droog. Vlak voordat we aan de tweede etappe van de dag begonnen, sloeg de regen alsnog toe. En hoe. Binnen enkele uren tijd veranderden de stoffige paden in modderige routes, waar steeds mee water overheen stroomde.
Het ruisen van de regen
Luisteren naar eventuele geluiden van een wegspringende wolf was er al lang niet meer bij. Het ruisen van de regen was nu ons deel. Van wandelaars zagen we in de regen geen spoor meer. Wij hielden het droog doordat we alle drie een paraplu bij ons hadden. Wel werd de tocht meer een expeditie door een regenwoud dan een kalme zomerwandeling. Maar dat was mooi.
Wat later in de middag weer thuis in Velp, bleek ook bij ons in de regenmeter al meer dan 10 millimeter te zitten. Dat was duidelijk boven wat alle modelberekeningen voor onze regio hadden bedacht. Het liep echt anders. De regen stopte op een goed moment een tijdje, maar werd in de avond opgevolgd door een zone met buien, die vanuit het westen over het land trok. Dat was de grens met de koudere lucht en de windsprong naar noordwest. Ook die zone liet nog aardig wat regen achter. We eindigden in Velp uiteindelijk op 18 millimeter.
Op andere plaatsen was het veel natter
Op andere plaatsen in het land was net veel natter. Zo kwamen delen van Utrecht en Zuid-Holland op tussen 25 en 55 millimeter uit. En ook in Groningen was er een gebied waar hardnekkige buien tussen 50 en 60 millimeter regenwater achterlieten.
Veel minder regen viel aan weerszijden van de diagonale baan over het land. In het noordwesten bleef het op sommige plaatsen nagenoeg droog. In het zuidoosten kwam tussen 5 en 10 millimeter omlaag. Maar ook daar was duidelijk geen sprake van excessen.
