Canada en VS zetten zich schrap voor nieuw seizoen met natuurbranden
Reinout van den BornNa het desastreus verlopen natuurbrandenseizoen van vorig jaar, waarin onder andere grote delen van het geliefde toeristenoord Jasper in Alberta in vlammen opgingen, lijkt ook de zomer van 2025 in Canada en de VS opnieuw alle ingrediënten in huis te hebben voor een explosieve cocktail van hitte, droogte en natuurbranden.
Waar vorig jaar Canada wereldwijd de aandacht trok met een recordaantal branden en miljoenen hectaren verschroeide natuur, lijkt het vuur dit jaar ook naar de VS te komen. In verschillende staten zijn de eerste grote branden al uitgebroken, en deze week alleen al stonden miljoenen Amerikanen onder ‘red flag warnings’ – codes rood voor extreem brandgevaar. Dat meldt CNN op zijn site in een verhaal over het komende brandseizoen.
Een sombere balans
Het jaar 2024 was voor Canada het zwaarste brandjaar ooit gemeten. In totaal gingen tientallen miljoenen hectaren verloren, werden honderdduizenden mensen geëvacueerd en vielen er meerdere doden onder brandweerlieden.
In juni vorig jaar raakte zelfs New York gehuld in een apocalyptische oranje waas, toen rook uit Quebec via atmosferische stromingen naar het zuidoosten van de VS trok – een confronterend voorbeeld van hoe grensoverschrijdend het probleem inmiddels is.
2025: een seizoen vol brandrisico’s
Volgens de nieuwste prognoses van Natural Resources Canada is het westen van het land dit jaar wederom het epicentrum van de mogelijke branden. Met name in British Columbia, Alberta en Saskatchewan worden extreme omstandigheden verwacht, met code 5 op een schaal van 5. Daar wonen miljoenen mensen te midden van uitgedroogde bossen en graslanden. Hoewel de lente dit jaar iets minder droog was dan vorig jaar, is de verwachting voor juni en juli ronduit zorgwekkend – en in augustus zou het vuur letterlijk en figuurlijk kunnen exploderen.
‘Het begint al in mei’, zegt Richard Carr van de Canadian Forest Service tegen CNN. ‘We zien nu al brandhaarden ontstaan vóórdat de vegetatie groen is geworden. In deze fase is alles extra vatbaar voor vuur.’
Rook kent geen grenzen
Waar rook is, is gevaar. De microscopisch kleine deeltjes in rook – bekend als PM2.5 – kunnen diep in de longen doordringen en ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. En de rook blijft zelden lokaal: via hogedrukgebieden en warmtekoepels (of heatdomes) kan de rook zich duizenden kilometers verplaatsen. Zo kan rook uit westelijk Canada wederom grote delen van het noordwesten van de VS bereiken, en bij de juiste weersomstandigheden zelfs het oosten en midden van het land opnieuw in een deken van smog hullen.
Niet alleen Canada krijgt met branden te maken. Ook voor grote delen van het westen van de VS – van Californië tot Texas – voorziet het National Interagency Fire Center een bovennormale vuuractiviteit vanaf juli, met een piek in augustus. De optelsom van droogte, hitte en wind maakt het risico explosief, zo stelt het agentschap.
Klimaatverandering: de stille aansteker
Het patroon is duidelijk: periodes met droge lucht, hogere temperaturen en meer wind worden steeds frequenter. Volgens onderzoek van Climate Central is het aantal dagen met ‘brandweer’ – oftewel ideale omstandigheden voor brand – flink toegenomen, vooral in het westen van Noord-Amerika. In sommige regio’s is er sprake van twee extra maanden per jaar waarin natuurbranden zich kunnen ontwikkelen.
De impact reikt vaak verder dan verbrande bossen alleen: tussen 2006 en 2020 zijn in de VS naar schatting 15.000 extra doden gevallen door fijnstof uit natuurbrandrook. Als de opwarming doorgaat, kunnen dat er tegen 2050 meer dan 700.000 worden – met een economische schade van ruim 240 miljard dollar per jaar daar nog eens bij.
Een vonk is altijd dichtbij
De zomer van 2025 zou dus zomaar de geschiedenisboeken in kunnen gaan als een siezoen, getekend door natuurbranden en rook. Vorig jaar zagen we al wat er gebeurt als waarschuwingen genegeerd worden – deze zomer lijkt er geen ruimte voor onderschatting. De natuur staat nog steeds droog, de lucht warmt op en een vonk is altijd dichtbij. Of je nu woont in Jasper, Seattle of Apeldoorn: blijf waakzaam, want de natuur vat sneller vlam dan je denkt.
