Zuid-Dutsland maakt zich op voor extreem noodweer
Reinout van den BornGrote delen van Zwitserland, het zuiden van Duitsland, Tsjechië en Polen moeten zich voor een fase met extreem noodweer opmaken. In het gebied ontstaat een zogenoemde ‘derecho’, een lijn met extreem zwaar onweer, waarbij vernietigende windstoten en extreme hagel van meer dan 5 centimeter kunnen voorkomen.
Het ziet ernaar uit dat de basis voor de derecho in de eerste helft van de middag in Zwitserland wordt gelegd. Daarna schiet de buienlijn met een enorme vaart over Zuid-Duitsland naar Tsjechië en delen van Polen. Op de lijn kunnen windstoten van meer dan 120 kilometer per uur voorkomen, is er kans op hagel met een diameter van meer dan 5 centimeter en valt veel regen in korte tijd. De passage van een derecho kan met enorme schade gepaard gaan.
Bijzonder lagedrukgebied
Aanjager van het noodweer in Centraal-Europa is een voor de tijd van het jaar bijzonder sterk lagedrukgebied dat met zijn kern in de buurt van Schotland ligt. In die kern ligt de luchtdruk beneden 970 hPa, een waarde die je eerder in de winter of in de herfst zou verwachten. Er omheen bevindt zich een sterke straalstroom, met een vanuit Spanje omhoog komende tak richting Centraal-Europa en het noordwesten van Rusland. Boven Zwitserland en het zuiden van Duitsland houdt zich bovendien de grens tussen hitte en koelere lucht op.
Niet alleen de straalstroom en de deels hoge temperaturen in het gebied zijn vandaag de aanjagers van het explosieve weer in Zwitserland, Duitsland, Tsjechië en Polen, ook de voor de tijd van het jaar erg vochtige luchtsoort in de regio levert een belangrijke bijdrage. Tegelijkertijd waait op hoogte een föhnwind die de aangevoerde lucht daar juist erg droog maakt.
Eerst nog warm
Terwijl de overgangszone met de koelere lucht, waarin ook Nederland zich bevindt, boven het zuidwesten van Duitsland vanochtend al regionaal regen en zelfs onweersbuien bracht, wordt het aan de zuidoostkant van deze lijn vandaag in grote delen van Zwitserland, Oostenrijk, het zuiden van Duitsland, Tsjechië en Polen nog erg warm.
In het zuiden van Duitsland en in het noorden van Oostenrijk zou die warmte vanmiddag al in de vorming van een enkele, losse supercell kunnen resulteren. Rondom deze verwachting hangt echter nog veel onzekerheid. Zekerder lijkt het dat zich in Zwitserland halverwege de middag het actieve onweerscomplex vormt, dat vervolgens als een derecho verder lijkt te gaan.
Dat gebeurt als daar vanuit het zuidwesten een trog, een lijn waarop de wind naar zuidwest draait, aankomt. Vervolgens racet de derecho verder naar het noordoosten, om vanavond en aan het begin van de nacht over Tsjechië en delen van Polen weg te trekken.
Derecho komt uit het Spaans
Het woord derecho komt uit het Spaans en betekent ‘rechtdoor’. Het is afgeleid van de richting waarin de wind op de lijn zich verplaatst. De extreem zware windstoten tijdens de buien kunnen in bosgebieden enorme verwoestingen aanrichten. Het opvallende daarbij is dat alle omgewaaide bomen in dezelfde richting liggen. Daar is de naam van afgeleid.
Zoals dat bij meer weersverschijnselen het geval is, komen derechos in de Verenigde Staten vaker voor dan in Europa. Toch worden ze ook op ons continent waargenomen, bij voorbeeld in het zuidoosten van Europa, met de bijbehorende grote verwoestingen is bosgebieden. Ook in Nederland drijven regelmatig actieve onweerslijnen over, maar van het kaliber van een derecho zien we ze in ons land toch zelden. De buienlijn die op 7 juni 1997 over het land naar het noordoosten trok, kwam er misschien nog het dichtste bij in de buurt.
Code oranje
De Duitse weerdienst heeft voor delen van het zuiden van het land inmiddels een code oranje vanwege het naderende onweer uitgegeven. De verwachting is dat die code in de loop van de dag tot over nog veel meer gebieden zal worden uitgebreid, zodra de buien er echt zijn.
