Zomer 2025: seizoensmodellen eensgezind, erg warme tot recordwarme zomer
Reinout van den BornAls je de seizoensmodellen van dit moment mag geloven, dan is er in Europa en ook in Nederland een zeer warme zomer op komst. Het gaat zelfs verder dan dat: de kans op een recordwarme zomer in Nederland lijkt ook aanzienlijk.
Voordat we aan een discussie toekomen over hoe realistisch een dergelijk scenario is, eerst een paar feitjes. Als je naar de Nederlandse seizoenen kijkt, dan zijn de verschillen tussen de normale temperatuur en het warmst opgetreden seizoen sinds 1901 bij de herfst en de winter het grootst. In beide gevallen gaat het om een verschil van 2,7 graden.
Winter en herfst hebben al behoorlijk uitgehaald
De warmste winter tot nu toe was die van 2007 met een gemiddelde temperatuur van 6,6 graden, terwijl een gemiddelde temperatuur van 3,9 graden in de huidige winters gebruikelijk is. Een verschil van 2,7 graden. Eenzelfde verschil vinden we terug als we de gemiddelde temperatuur van de warmste herfst, die van 2006 (13,6 graden) met het nu geldende gemiddelde van 10,9 graden vergelijken. Ook hier dat verschil van 2,7 graden dus.
In de lente bedraagt het verschil tussen het warmste voorjaarsseizoen en het huidige gemiddelde 1,9 graden. De warmste lente was die van 2024 met een gemiddelde van 11,8 graden. Normaal in de lente is een gemiddelde temperatuur van 9,9 graden.
In de zomer lijkt er nog ruimte voor extremen
De zomer heeft het kleinste verschil tussen de warmste editie en de gebruikelijke gemiddelde temperatuur. De warmste zomer tot nu toe was die van 2018 met een gemiddelde temperatuur van 18,9 graden, tegen een gemiddelde temperatuur van nu 17,4 graden. Dat verschil bedraagt dus 1,5 graden en is het kleinste van alle seizoenen in Nederland.
Hoewel het niet helemaal duidelijk is of je dit zo kunt zeggen, lijkt het er dus op dat er in de zomer en in de lente in de Nederlandse situatie nog wel iets te halen valt, als het om het optreden van extremen gaat. In die zin zou dit jaar dus interessant kunnen zijn.
Seizoensverwachtingen dit jaar erg eensgezind
Dan komen we bij die seizoensverwachtingen. Een interessante berekening is die van het C3S model, op de site van het Europese Klimaatinstituut Copernicus te zien. Het is samengesteld uit de seizoensverwachtingen van 9 andere gerenommeerde weersinstituten, zoals het ECMWF, de Met Office, Météo France, NCEP, de DWD en het Canadese CMCC.
Bekijk je de berekeningen van dit samengestelde model voor de bovenlucht, op een hoogte van ongeveer 5500 meter, dan wordt drie maanden lang (in juni, juli en augustus) een hogedrukgebied boven het Europese continent berekend. Met centrum in juni boven Denemarken, in juli boven Polen en in augustus boven de Baltische Staten. Die maand heeft het hogedrukgebied volgens de berekeningen ook zijn grootste omvang. Het strekt zich uit van het noordwesten Rusland via Scandinavië naar de Britse eilanden.
Indrukwekkend signaal
Op basis van deze berekening komt voor een groot deel van Europa een 1 tot 2 graden boven normale gemiddelde zomertemperatuur uit de bus, en dat gedurende alle drie de maanden. Dat geldt ook voor Nederland. Als je hierbij bedenkt dat deze uitkomst het resultaat is van een berekening waarin 9 afzonderlijke modellen worden samengenomen, dan kun je toch gerust van een bijzonder indrukwekkend signaal spreken. Met in Nederland recordkansen.
Omdat het Europese model door vriend en vijand wereldwijd als leidend wordt beschouwd, lichten we die berekening er nog eens apart uit. En dan beginnen we opnieuw op een hoogte van 5500 meter. Ook hier vinden we drie maanden lang het hogedrukgebied terug. In juni ligt het hogedrukgebied op de oceaan, volgens deze berekening, met een uitloper over Scandinavië. In juli breidt het hogedrukgebied zijn invloed tot over het oosten van Europa uit en in augustus ligt het boven het noorden en midden van Europa. Nederland er steeds onder.
Augustus volgens ECMWF iets gematigder
Voor de temperaturen betekent dit in juni en juli voor het grootste deel van het land een 1 tot 2 graden boven normale gemiddelde temperatuur. In het noorden zou de afwijking volgens het Europese model op 0,5 tot 1,0 graden boven normaal moeten uitkomen. Voor augustus is de berekening iets gematigder met in heel het land een verwacht gemiddelde van tussen 0,5 en 1,0 graden boven de normaal, zoals die nu voor de augustusmaand geldt.
Kijken we naar de neerslag dan verwacht de C3S berekening voor onze omgeving een junimaand zonder signaal en een droge juli en augustus. Ook de berekening van Europese model geeft voor de junimaand geen signaal, terwijl een droge juli en augustus worden verwacht.
Hoe realistisch is dit scenario?
Rest nog de vraag hoe realistisch deze berekeningen zijn? Het antwoord op die vraag kunnen we feitelijk natuurlijk pas na afloop van de zomer geven. Wel is het zo dat de berekeningen, door dezelfde modellen de afgelopen winter voor de nu bijna voorbije lente gedaan, 1op 1 zijn uitgekomen. Ook toen al werd voor Nederland eensgezind van een droge, warme en zonnige lente uitgegaan. Het was een sterk signaal dat helemaal is uitgekomen. Het signaal van dit moment voor de komende zomermaanden is feitelijk net zo sterk.
Verder kunnen we stellen dat het wereldklimaat in de periode na 2018, en vooral na 2021 een stuk verder is opgewarmd. In die zin bevinden we ons, vergeleken met toen, wel degelijk in een onbekend territorium. Daarbij is het zeker ook van belang ons te realiseren dat we inmiddels in een flinke droogte terecht zijn gekomen, die ook door de wisselvallige week die er nu aan zit te komen, niet zomaar ten einde kan worden gebracht. Droge bodems helpen in de zomer mee om de temperaturen hoger te laten uitkomen dan in andere jaren. Zeker als het droge weer daarbij in de warmste delen van de zomer, in juli en augustus, opnieuw zou toeslaan.
Zomerverwachting komende zaterdag
We gaan het allemaal meemaken. Hoe extreem de berekeningen er misschien ook uitzien, de kans dat ze daadwerkelijk uitkomen, lijkt dit jaar toch groter dan anders. Ook als je in je achterhoofd neemt dat er in de zomer mogelijk nog ruimte is. Veel van de benodigde randvoorwaarden werken mee. Het is dan ook zaak de komende maanden alert te blijven op hoe het zich ontwikkelt. De zomerverwachting van Weerverteller.nl verschijnt zaterdag 24 mei.
