Smeltseizoen Noordpool bijna voorbij, bij lange na geen laagterecord
Reinout van den BornHet smeltseizoen in het Noordpoolgebied gaat de komende 1 a 2 weken ten einde. Hoewel de zeeijsbedekking op de Arctische Oceaan op dit moment opnieuw een stuk geringer is dan normaal, wordt het laagterecord uit 2012 bij lange na niet gehaald.
Op 29 augustus bedroeg de oppervlakte van het met zeeijs bedekte gebied in de Arctische regio 4,874 miljoen vierkante kilometer. Dat is bijna 2 miljoen vierkante kilometer (een gebied ter grootte van het Middellandse Zeebekken) lager dan normaal, maar ver verwijderd van het record uit 2012. Het jaar 2025 ligt hiermee nu op 10e plaats, als het om jaren met een geringe zeeijsbedekking gaat. Er is op dit moment ook meer zeeijs dan vorig jaar.
Opmerkelijke trend
De cijfers van dit jaar passen in een opmerkelijke trend, die sinds ongeveer 20 jaar wordt waargenomen. Wetenschappers hebben ontdekt dat de afname van het zeeijs in het Noordpoolgebied sindsdien duidelijk trager verloopt dan in de periode daarvoor. Het is niet dat de afname is gestopt, maar wel dat nu jaarlijks minder ijs verdwijnt. En dat terwijl de opwarming van het klimaat op aarde in de tussentijd gewoon verder is gegaan.
De veranderingen zijn vermoedelijk het gevolg van ‘natuurlijke klimaatvariaties‘ die het verlies van zeeijs als gevolg van de grootschalige klimaatverandering deels compenseren. De wetenschappers denken dat het om een tijdelijke adempauze gaat die nog 5 tot 10 jaar kan aanhouden, maar daarna door een sneller dan gemiddeld ijsverlies wordt gevolgd.
Verzwakking van de AMOC
Het bericht komt in een periode dat een groep onderzoekers, waaronder de aan de Universiteit van Utrecht werkzame Nederlander René van Westen, een rapport over de vertraging van de AMOC naar buiten heeft gebracht.
Eén van de resultaten van dat onderzoek was dat de Warme Golfstroom, een onderdeel van die AMOC, nu al iets lijkt te vertragen. En dat we daar de komende jaren (vanaf nu) in het noordwesten van Europa ook al iets van kunnen merken. Of de vertraging van het ijsverlies in het Noordpoolgebied hiermee samenhangt, is niet gezegd.
Weersomstandigheden, zeewater en ijsdikte
Oorzaken voor de ijssmelt dit jaar lagen niet alleen in de weersomstandigheden in het Noordpoolgebied in de afgelopen zomer, die voortdurend hogere temperaturen dan gebruikelijk lieten zien, maar ook in de aanvoer van relatief warm zeewater onder het ijs en in het feit dat veel van het zeeijs in het noordpoolgebied eerstejaars was en dus relatief dun.
Dat laatste is weer goed terug te zien in het totale volume aan zeeijs in het noordpoolgebied. Het schommelt al het hele jaar rond het laagste niveau ooit, samen met de jaren 2019 en 2020. Dat heeft ook met de dikte van het overgebleven zeeijs te maken. Op dit moment is dat gemiddeld 1,1 meter dik, het laagste niveau ooit in deze tijd van het jaar gemeten.
Ook rond Antarctica gaat het niet geweldig
Ook aan de andere kant van de wereld, rond Antarctica gaat het niet geweldig met het zeeijs. De winter is er nu voorbij en de totale hoeveelheid groeit weliswaar nog, maar is niet zo hoog gekomen als in deze tijd van het jaar gebruikelijk is. Op 30 augustus bedroeg de oppervlakte van het zeegebied dat met zeeijs bedekt is 17,136 miljoen vierkante kilometer, tegen 18,179 miljoen vierkante kilometer normaal. Dat is een verschil van net iets meer dan 1 miljoen vierkante kilometer. De situatie is wel wat beter dan die van vorig jaar rond deze tijd.
Over de oorzaken van het gebrek aan zeeijs rond Antarctica, en dat nu in eigenlijk alle seizoenen, is wat minder bekend. Hoge lucht- en watertemperaturen liggen als oorzaken voor de hand. Maar tot voor een aantal jaren hadden die factoren maar weinig invloed op de ontwikkelingen van het zeeijs rond de zuidpool. Dit veranderde van het ene op het andere moment.
Op Groenlandse ijskap in mei al flink wat smelt
Het warme weer op het noordelijk halfrond heeft er op de Groenlandse ijskap in de zomer toe geleid dat er enkele perioden met grootschalige ijssmelt zijn geweest. De eerste deed zich al in mei voor, een tweede in juni, de derde en vierde (de belangrijkste van deze zomer) in juli en nog een flinke in augustus. Nu lijkt de ijssmelt op de meeste plaatsen voorbij.
Het smeltseizoen op de ijskap van Antarctica is al weer even voorbij, maar het was wel een actief seizoen. Vooral de eerste helft, tot aan globaal de jaarwisseling, kwam het op een duidelijk groter deel van het schiereiland en de hoofdijskap tot smelt. Na de jaarwisseling nam dit af en het smeltseizoen ging zelfs relatief vroeg ten einde, al in de loop van februari.
Voeg weerverteller.nl toe aan het startscherm van je telefoon
Mis ook deze verhalen niet:
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
