Reconstructie van het onweer van zaterdag
Reinout van den BornOnweersbuien hebben gisteravond hard toegeslagen in vooral Limburg. In Venlo werden hagelstenen met een diameter van 5 centimeter waargenomen. Ook op andere plaatsen in Limburg kwam het tot hagel. Er waren diverse supercells actief.
In een verhaal, gisteren op deze site, schreven we al hoe de dynamiek in de atmosfeer dusdanig was dat vooral in het zuidoosten van het land enkele zware onweersbuien konden ontstaan, met de eigenschappen van supercells. Aan het einde van de middag en in de avond gebeurde dat inderdaad. De zwaarste bui trok naar Venlo, maar ook in een west-oost gerichte strook net ten zuiden van Roermond over Limburg ging het een tijdje enorm tekeer.
Het begon met een warme zomerdag
Voordat de buien ontstonden, beleefden we eerst een benauwd warme zomerdag. De zon scheen op veel plaatsen, al duurde het in de ochtend wel een tijdje voordat een gebied met behoorlijk dikke sluierbewolking was gepasseerd. Toen dat eenmaal was gebeurd, kwam in de middag de zon er goed door en liepen de temperaturen snel op. Uiteindelijk werd het 20,5 graden op Terschelling en 28,6 graden in het Limburgse Ell. Het voelde erg warm aan.
Aan het begin van de middag, rond half één dreven vanuit Frankrijk de eerste onweersbuien het zuidoosten van België binnen. Al activerend trokken die buien via de Ardennen Duitsland in, waar zich net over de grens een groot onweersgebied vormde. Bij ons was het nog droog. In Duitsland werd op dat moment op diverse plaatsen al grote hagel gemeld.
Rond 15 uur een eerste bui bij Aken
Rond 15 uur trok een eerste onweersbui net ten zuiden van Aken langs naar het oosten. Ook die liet Nederland nog ongemoeid. Het was half zes toen in de buurt van Roermond een eerste bui tot ontwikkeling kwam. Tien minuten later zat er ook onweer in, maar toen was de kern van de bui de Duitse grens alweer overgestoken. Het was wel het begin. Hierna ging het snel. Een volgende zware bui ontstond boven België, ook in de buurt van Roermond. Die bui groeide aan de bui in Duitsland vast, waardoor een lijn ontstond, met ook andere kernen erin.
De cel die eerder boven België was ontstaan, groeide uit tot een supercell die vlak voor Roermond in een ‘leftmover’ (een supercell die naar links afslaat) en een ‘rightmover’ (een supercell die naar rechts afslaat) splitste. De linker cel trok naar de omgeving van Venlo en bracht daar even na zeven uur zware hagel. Er werden hagelstenen met een diameter van 5 centimeter gevonden. Hier en daar richtte de hagel er grote schade aan. De grootste hagelstenen vielen dwars door glazen daken en daken van plastic heen.
Net ten zuiden van Roermond erg veel regen
In de plaatsen die zich onder de lijn met onweersbuien, net ten zuiden van Roermond bevonden, viel ondertussen erg veel regen. Naar verluid is daarbij in een plaats als Maasbracht meer dan 80 millimeter omlaag gekomen, al is die waarneming niet bevestigd. Op basis van de cumulatieve radarbeelden uit het gebied is een dergelijke waarneming echter heel goed mogelijk.
Terwijl de buien in het zuiden van Limburg langzaam wat naar het noorden bewogen, begon een tweede golf met convectie (het ontstaan van grote stapelwolken die razendsnel tot forse onweersbuien uitgroeiden) rond 20.15 uur, wat verder westwaarts boven België.
Overal om ons heen schoten buienwolken omhoog
Zelf reden we op dat moment toevallig door het gebied waar het allemaal gebeurde. We waren overdag in Lokeren geweest, waar we een klein reünietje van vroegere collega’s bij het weerbedrijf hadden gehad. In eerste instantie leek het er tijdens de terugweg nog niet op dat we in een gebied met zware onweersbuien terecht zouden komen. Maar hoe verder we over de snelweg van Antwerpen richting Turnhout en Eindhoven naar het oosten reden, hoe agressiever de stapelwolken aan alle kanten om ons heen de lucht in begonnen te schieten.
Het eerste onweer bij Geel en Lommel
De eerste onweersklappen in die nieuwe buien deden zich rond 20.45 uur in de buurt van het Belgische Geel en Lommel voor. Daarna ging het hard. De bui bij Geel ontwikkelde zich snel en splitste, kort nadat die plaats was gepasseerd, in een leftmover en een rightmover. Op beide buien hadden we een prachtig zicht. Het was een bliksemspektakel.
De linker bui kwam bij Eindhoven uit en activeerde, nadat de stad was gepasseerd, even flink. Terwijl wij over de randweg reden, was aan de oostkant van de stad heel duidelijk de buienstructuur met daaraan een hagelscherm zichtbaar. De rechter bui was op dat moment in de buurt van Weert terechtgekomen en ook daar nog steeds erg actief. In de tussentijd waren in de directe omgeving van de twee buien veel meer onweerscellen ontstaan.
Een tijdlang zicht op de supercell
Terwijl wij vanaf Eindhoven over de A50 naar het noorden reden, hadden we nog een tijdlang zicht op de supercell die eerder in België was ontstaan. De buienwolk zag er op dat moment zeer vervaarlijk uit en het hagelscherm was nog steeds duidelijk zichtbaar. Ondanks het feit dat we steeds weer dichtbij de bui kwamen, bleven we toch net buiten de zware neerslag ervan.
Later in de avond trok de bui ten zuiden van Nijmegen langs Duitsland in en fuseerde daarbij met een andere bui in die omgeving. Die fusiebui kwam vervolgens bij Doetinchem terecht en was toen duidelijk over het hoogtepunt van zijn activiteit heen.
Nieuwe buien boven Gelderland
Nieuwe buien vormden zich in de buurt van Arnhem en Apeldoorn, maar ook verder naar het westen boven het rivierengebied. Het was toen al bijna middernacht.
Ik was terug in Velp en hoorde het vrijwel voortdurend onweren. De meeste buien trokken langs. Een paar zware buien bereikten nog wel het zuidoosten van de Achterhoek, waar de neerslaghoeveelheden plaatselijk tot boven 25 millimeter opliepen.
Buien bewogen snel
Op andere plaatsen passeerden de individuele buien in een dusdanig tempo dat het wel even fiks onweerde, maar de neerslaghoeveelheden niet heel opvallend waren. Hans Rikhof in Enschede-west kwam zo na passage van een onweersbui aan 6,1 millimeter.
Vanochtend vroeg bevonden zich nog enkele buien in de buurt van de zuidoostelijke punt van Limburg. Verder was het overal droog. Er was een vrij stevige zuidwestelijke wind opgestoken, er dreven wolkenvelden over en met 15 graden was de warmte van gisteren voorbij.
