Hittegolf in Scandinavië breekt stokoude records
Reinout van den BornFinland meldt de langste reeks met een temperatuur van 30 graden of meer ergens in het land (14 dagen!) sinds het begin van de metingen in 1961. Het vorige record kwam uit 1972 en bedroeg 13 opeenvolgende dagen met ergens in Finland tropische temperaturen
In Helsinki werd het gisteren met een maximumtemperatuur van 29,6 graden net niet tropisch. Het is er in het algemeen koeler door de invloed van de Finse Golf, meldt Daan van den Broek die in Helsinki woont en bij de Finse weerdienst (FMI) werkt. Bijzonder daarbij is dat de Finse Golf 2 weken geleden juist nog abnormaal koel was.
Het was gisteren een stuk verder naar het noorden wel de vijftiende opeenvolgende dag met een temperatuur boven 25 graden in Sodankylä Tähtelä. Dit station beleeft daarmee de langste hittegolf voor een individueel station in Finland ooit.
Ook in Noorwegen recordlange reeks
In Noorwegen is ook het record van de langste reeks met ergens in het land een temperatuur van 30 graden of hoger verbroken. Daar gebeurde dat al eergisteren. Het vorige record werd gevestigd in 1982. In Noorwegen was het gisteren op veel plaatsen al wat koeler. Toch waren er nog steeds meerdere stations waarop de temperatuur boven 30 graden kwam.
Het warme weer in Scandinavië wordt veroorzaakt door een warmbloedig hogedrukgebied, een hittekoepel, die al lange tijd in die omgeving aanwezig is. De temperaturen in de bovenlucht zijn er erg hoog, op een hoogte van 1500 meter op diverse plaatsen boven 15 graden. De fel en langdurig schijnende zon doet de rest. Overigens is het opvallend hoe de nachten in grote delen van Scandinavië wel heerlijk koel verlopen. De temperaturen dalen er op veel plaatsen gemakkelijk tot tussen 10 en 15 graden.
Toch is het niet helemaal vreemd
Het is niet helemaal vreemd dat het nu tot zo’n lange reeks aan tropische dagen komt, terwijl Scandinavië zoveel noordelijker ligt dan Nederland. Zeker in het binnenland, dat achter de in het westen van Noorwegen veel voorkomende bergen ligt, heeft het klimaat veel meer de trekken van een landklimaat dan het in de dichtbij de zee gelegen Nederland.
De invloed van de zee daar op het weer is, zeker tijdens zo’n stabiele periode als nu, veel kleiner. Daardoor kunnen de temperaturen gemakkelijker lange tijd op hetzelfde niveau blijven. In de winter geldt dat tijdens vorstperioden natuurlijk precies zo.
Nederland ligt zo dichtbij de zee dat de invloed ervan op het weer bij ons eigenlijk niet weg te denken is. Staat die invloed gedurende de wintermaanden langdurige vorst vaak in de weg, gedurende de zomermaanden geldt dat voor langdurige hittegolven. Bij ons ligt de passage van een zeewindfront altijd op de loer. Deze zomer hebben we daarvan al voorbeelden te over gezien. Warmte duurde daardoor tot nu toe nooit langer dan 3 tot hooguit 5 dagen.
In Nederland is het deze zomer nog niet gelukt
Om het in Nederland tot een langdurige hittegolf te laten komen, is de aanwezigheid van een sterk hogedrukgebied met kern ten noorden van ons land bijna een vereiste. Dan komt een voldoende sterke oostelijke stroming op gang die de invloeden van de zee wat langer buiten de deur kan houden. Hoewel de weerkaarten ons deze zomer vaker anders deden geloven, is zo’n hogedrukgebied er voor ons tot nu toe niet gekomen. Begin juli leek het er even op, maar dat hogedrukgebied is naar het noorden van Scandinavië getrokken en brengt daar nu de hittegolf. Tegelijkertijd staat het weer bij ons onder invloed van lagedrukgebieden van de oceaan.
Hittegolf lijkt af te lopen
In Noorwegen en in een iets later stadium ook in Zweden lijkt de hittegolf nu af te lopen. Het hogedrukgebied, dat er verantwoordelijk is voor het warme weer, verdwijnt weliswaar niet van de weerkaarten, maar wordt wel wat naar het oosten teruggeduwd. Datzelfde geldt voor de warme lucht in de bovenlucht, die het hete weer mogelijk maakt.
Doordat Finland dichterbij het hogedrukgebied ligt, dat later boven het noordwesten van Rusland terechtkomt, houdt de warmte daar op veel plaatsen langer aan.
