Het regent steeds vaker in het noordpoolgebied

Foto boven: Een muskusos op de Russische toendra - Wikipedia

Het is winter op de toendra. Een rendier trapt met zijn hoeven op de bevroren grond. Onder de sneeuw ligt het mos, waar hij al dagen naar zoekt.

Maar elke trap klinkt hol. Regen, gevallen op de sneeuw en daarna weer bevroren, heeft een keiharde korst gevormd. Het dier probeert er doorheen te komen, maar dat lukt niet. Uiteindelijk geeft het uitgeput op en trekt weer verder, op zoek naar een andere plek.

Een muskusos op de Russische toendra - Wikipedia

Voedsel opgesloten in de toendra

Als regen op sneeuw valt en het gaat daarna weer vriezen, raakt het voedsel onder de sneeuwlaag letterlijk onder een dikke laag ijs opgesloten. Rendieren, kariboes en muskusossen kunnen er dan niet meer bij. Hun scherpe hoeven en sterke snuiten, normaal perfect om door de sneeuw heen te graven, zijn machteloos tegen die harde ijskorst.

Advertentie

Het gevolg: duizenden dieren sterven van de honger. In sommige jaren worden hele kuddes uitgeroeid en sterven de dieren met tienduizenden tegelijk. En als prooidieren verdwijnen, verdwijnen ook de bijbehorende roofdieren. Wolven, maar ook de menselijke jagers die van rendierkuddes afhankelijk zijn, lijden op die manier zware verliezen.

Niet alleen op het land, ook op zeeijs verandert regen alles. Regen, die op de sneeuw bovenop het ijs valt, kan de groei van het zeeijs verstoren. Het water maakt de sneeuw zwaarder, natter en zorgt ervoor dat de sneeuw eerder smelt. Voor zeehonden, van wie de jongen in sneeuwholen op het ijs worden geboren, betekent dit dat hun nesten kunnen instorten. Voor ijsberen wordt de reis over het ijs nog lastiger dan die nu vaak al is.

Regen komt in het poolgebied steeds vaker voor

Onderzoekers van de internationale Arctic Rain On Snow Study (AROSS) laten zien dat de gebeurtenissen, zoals die hiervoor zijn beschreven, geen zeldzame verschijnselen meer zijn. Vooral in de Noord-Atlantische sector van het Noordpoolgebied, rond de Barentszzee, valt tegenwoordig een groot deel van de neerslag als regen in plaats van sneeuw.

Het verdwijnen van zeeijs in die regio speelt een rol: minder ijs betekent meer open water en dus meer vocht en warmte in de lucht. En daardoor valt de neerslag eerder als regen.

Advertentie

In de zomer domineert regen in de Noord-Atlantische sector inmiddels op veel plekken, maar zelfs in de herfst en winter komt het steeds vaker voor. Alleen Groenland blijft een uitzondering, al regende het daar in 2021 voor de eerste keer ooit zelfs op de top van de ijskap.

Waarom dit ons allemaal aangaat

Misschien lijkt dit een probleem van ver weg, maar de noordpool is onze natuurlijke airco. Sneeuw en ijs weerkaatsen zonlicht en houden de aarde koel. Hoe meer regen er valt en hoe minder sneeuw en ijs er zijn, hoe sneller de aarde als geheel opwarmt.

Of, zoals onderzoekster Zaria Cast het samenvat: ‘Het klimaat is een evenwicht tussen warmte en kou. Zonder de poolgebieden verliezen we dat evenwicht, en dat raakt ons allemaal.’