Hebben we nog wel zin in de winter?

Foto boven: Een winter met schaatsijs is voor velen een koningswens -Grieta Spannenburg

Wie houdt van winterweer komt steeds moeilijker aan z’n trekken. Kunnen we nog wel uitzien naar de koude maanden of is het ijdele hoop om in ons land te verlangen naar sneeuw en kou?

Door Grieta Spannenburg. Gemeten temperaturen liegen niet. Onze winters worden warmer. Een eeuw geleden waren er in Midden-Nederland in een gemiddelde winter ongeveer 13 ijsdagen, dagen waarop de temperatuur een etmaal onder nul bleef. Dat zijn nu nog 7 a 8 dagen. Het KNMI heeft berekend dat het gemiddeld aantal ijsdagen inmiddels afneemt met ongeveer 1,5 dag per 10 jaar. Eenzelfde beeld kunnen we ontwaren bij de cijfers zien van vorstdagen. Gemiddeld kwam De Bilt vroeger op 65 dagen met een temperatuur beneden het vriespunt uit de bus. Of dat nu een kort moment was, of een halve dag, dat maakte niet uit. Momenteel zitten we we op gemiddeld 36 dagen met een minimumtemperatuur beneden nul. Maar, dat gaat allemaal over gemiddelden, en het weer is bijna nooit gemiddeld. Uitzonderingen zijn mogelijk, maar de trend is wel overduidelijk.

Het zijn wat dat betreft dus trieste cijfers voor de winterliefhebbers. Ook het aantal sneeuwdekdagen (mooi woord) is afgenomen. Winters met een tophoeveelheid sneeuw waren bijvoorbeeld 1963 en 1979, de winter van 2010 was er nog eentje met 42 sneeuwdekdagen in De Bilt. Maar over het algemeen is ook hier een afnemende trend zichtbaar. Het KNMI verwacht een daling naar een gemiddeld aantal sneeuwdekdagen tussen 4 en 12 stuks in het jaar 2050.

Advertentie

Een winter met schaatsijs is voor velen een koningswens -Grieta Spannenburg

Het korte seizoen

Terwijl we in de huidige tijd al vanaf eind april tot en met eind september kans maken op echt zomerweer, is dat voor de winter een heel ander verhaal. Echt winterweer is schaars. Meestal komen we uit een warme zomer, duurt de afkoeling een tijdje voordat er sowieso iets ‘winters’ aan de orde kan zijn, en blijven er eigenlijk nog maar 3 wintermaanden over met een gerede kans op winterweer. November is nog te vroeg, in de loop van de december kan het gebeuren. Januari zou het mooiste zijn voor krakend winterweer, want de daglichtlengte is op z’n kortst. En in de loop van februari begint de zon eigenlijk alweer te veel kracht uit te stralen.

Er zijn behoorlijk wat winterliefhebbers in ons land. Veel weermensen en weeramateurs houden van winterweer, juist omdat het niet zo vaak voorkomt. En ook omdat winterweer toch iets magisch heeft. De knisperende sneeuwlaag die een aparte stilte met zich meebrengt. Het ijs op de plassen waardoor plekken met de schaats bereikbaar worden die anders uit zicht zijn. De mensen die vrolijk worden van de winterzon. De voorpret als er schaatsijs of sneeuw in de verwachting zit.

Met het hoofd in de weerkaarten

De weerkaarten worden daarom al vanaf oktober/november goed in de gaten gehouden. Wordt er al ergens in Europa een koudereservoir opgebouwd waar we mogelijk uit zouden kunnen putten? De ontwikkelingen in de hogere lagen van de atmosfeer worden gevolgd, net zoals de ENSO en de IOD en allemaal andere indices die de goede verstaander hoop of wanhoop bieden. Wat dat betreft glijden we nu langzaam het interessante seizoen in. Al weet elke Nederlandse winterliefhebber dat hij/zij rekening moet houden met een teleurstelling. Aan de andere kant kan ook een paar dagen met schaatsijs al een heleboel pret opleveren. Januari 2024 was de laatste keer dat we grootschalig, en kortstondig, op het ijs konden staan. Enkele ijsbanen tonen zich de afgelopen jaren enorm flexibel door hun manier van werken geheel aan te passen aan de beperkte mogelijkheden die het huidige klimaat bieden. Waarvoor hulde. Het kan nog steeds, op de schaats staan, maar vergt wel kunst- en vliegwerk.

Dan de hamvraag: hebben de winterliefhebbers nog wel zin in de winter? Dat zal iedereen voor zichzelf moeten beantwoorden. Er zijn ook mensen met een hekel aan kou. En met de huidige energiekosten is het eigenlijk wel ‘handig’ dat het niet zo vaak meer vriest. En toch. De stilte van een heldere winterdag die met min 10 begint. Met dikke kleren door de kou en het eerste ijs voorzichtig testen. Het blijft voor velen een droomwens.

Advertentie