Grote veranderingen op Europese weerkaart, zomer blijft
Reinout van den BornWerd het woensdag 2 juli in Maastricht nog 39 graden, sindsdien zijn in de luchtdrukverdeling boven Europa grote veranderingen opgetreden. En is het niet alleen bij ons, maar ook op veel andere plaatsen behoorlijk afgekoeld.
Het meest opvallende is dat het hogedrukgebied gevuld met zeer warme lucht – de hittekoepel of heatdome – die lange tijd boven Frankrijk en het Alpengebied aanwezig was, is verdwenen. Ervoor in de plaats hebben we nu met een Azorenhogedrukgebied te maken dat zich behoorlijk naar het noorden richting IJsland heeft uitgebreid. Koudere lucht, afkomstig vanuit het hoge noorden, kreeg zo de ruimte om West- en Centraal-Europa te veroveren.
De gevolgen waren meer dan duidelijk
De gevolgen van die verandering hebben we gemerkt. De temperaturen zijn niet alleen in Nederland, maar ook in de ons omringende landen behoorlijk ingestort. Tot aan het noorden van Spanje en Italië aan toe, inclusief het Alpengebied en in het oosten de regio van Polen tot aan Slovenië wist de koudere lucht door te dringen.
Op veel plaatsen gaf die overgang tot forse buien aanleiding, die na een lange periode van droogte eindelijk weer eens regen van betekenis brachten. In de Alpen viel op een hoogte vanaf 2000 meter zelfs sneeuw, wat tegenwoordig in de zomer een zeldzaamheid is. En bij ons in Nederland viel in een deel van de Noordoostpolder meer dan 100 millimeter.
Hogedruk begint zich weer te herstellen
Inmiddels zien we dat de hogedruk boven Europa zich vanuit het zuidwesten weer begint te herstellen. Toch is er één belangrijk verschil met de voorgaande periode. Een deel van de binnengedrongen koude lucht snoert zich boven Polen tot een zogenoemde koudeput af, een bel met kou in de bovenlucht. Eronder komt daar een lagedrukgebied te liggen, dat zich er nog een tijdje weet te handhaven. Dit zijn in de zomer erg gevaarlijke systemen.
We zien het potentiële gevaar mooi terug in de voor de komende tijd verwachte neerslaghoeveelheden. Warme lucht onderin de atmosfeer en koudere daarboven gaan in de zomer slecht samen en kunnen tot zware regenval aanleiding geven. Op de weerkaarten voor de komende twee weken zien we dan ook twee grote neerslagpieken terug. Eén boven Polen, waar het lagedrukgebied rondhangt, de andere boven de Alpen. Het deel daarvan aan de noordkant zal door de noordenwind worden geholpen, aan de westflank van de depressie.
Hogedrukgebieden nu ook in het noorden
In onze omgeving is het interessant om te zien hoe de hogedrukgebieden zich ontwikkelen. Een eerste hogedrukgebied, dat nu vanuit het zuidwesten komt opzetten, krijgt het weer bij ons vanaf morgen, woensdag in de greep. Door de aanwezigheid van het lagedrukgebied boven Polen kan het zich tot over grote delen van Scandinavië uitbreiden. Bij ons waait wind vanaf donderdag een tijdje uit richtingen tussen noord en oost. We zijn zo veilig voor de hete lucht vanuit het zuiden, maar het lijkt wel voor langere tijd zomers warm te worden, met 25 tot 30 graden.
Tot en met het weekend is het daarbij overwegend droog, daarna zou de depressie vanuit het oosten dichterbij kunnen komen en via onze omgeving verbinding kunnen maken met een ander lagedrukgebied, dat vanuit het zuidwesten komt opzetten. Zeker is dit nog niet. Na een volgende licht wisselvallige en mogelijk ook een fractie koelere periode in de dagen daarna, moet een nieuw hogedrukgebied, ook weer ten noorden van ons land, de macht dan vanaf het weekend daarna kunnen grijpen. Met dan een wederom terugkerende zomer.
Het is niet helemaal stabiel, en dat is maar goed ook
Het grote verschil met de periode hiervoor zit hem in de positie waarop de nieuwe hogedrukgebieden worden ingetekend, namelijk op een plaats ten noorden van Nederland, in plaats van aan de zuidkant. Voor de zomer is dit prima, want ook op deze manier zien we het zonnige en warme weer iedere keer naar ons land terugkeren. Maar nog wel steeds afgewisseld door fases waarin ook lagedrukgebieden hun kans pakken en onze omgeving op fases met wisselvalliger en dan ook koeler weer trakteren. Dat gebeurt vooral op de momenten dat het wegtrekkende hogedrukgebied door een nieuw wordt afgewisseld. De opstoot van nieuw golven met erg hete lucht vanuit het zuiden lijkt op deze manier wel even voorbij.
De warme zomer houdt intussen gewoon aan, maar is niet helemaal stabiel. Iedere keer als de droogte, want die droge ondertoon van het weer is er wel steeds, nijpend dreigt te worden, regent het toch weer even. En zo blijven de extremen ons net bespaard. Zoals dat het afgelopen voorjaar en ook de eerste weken van de zomer tot nu toe steeds zo is geweest.
