30-Daagse: meteorologische winter nadert; weer interessant

Foto boven: Het rustige herfstweer van nu wordt de komende tijd voor een veel dynamischer weerbeeld ingeruild - Jannes Wiersema

Nog twee weken, dan begint de meteorologische winter. En juist nu zijn de weerkaarten ook interessant. Niet alleen bouwt zich boven IJsland en Groenland een hogedrukgebied op, ook stroomt veel koude lucht, afkomstig vanuit het Poolgebied naar het zuiden. Het is niet raar als we in de loop van volgende week de eerste sneeuwvlokken zien. Ook is vooral op dinsdag een forse storm mogelijk, rond een sterk lagedrukgebied.

Advertentie

De hogedruk bij IJsland en Groenland zien we terug in het (sterk) negatief worden van zowel de AO- als de NAO-index. Een negatieve AO-index wijst op een relatief hoge luchtdruk in het Poolgebied. Een negatieve NAO-index wijst op hogedruk bij IJsland en Groenland en relatief lagedruk bij de Azoren en het noordwesten van Spanje en van Portugal.

Het rustige herfstweer van nu wordt de komende tijd voor een veel dynamischer weerbeeld ingeruild - Jannes Wiersema

Straalstroom

In dergelijke situaties bevindt de straalstroom zich op een relatief zuidelijke positie en komen we makkelijker dan anders aan de koude kant ervan uit. Dat lijkt de komende week ook te gebeuren. Doordat tegelijkertijd ook nog eens een hoeveelheid Arctische kou naar het zuiden stroomt en ook tot onze omgeving doordringt, gaan we een interessante week tegemoet.

De grote vraag is natuurlijk hoe het in de periode daarna verdergaat. Is dit nou eindelijk de opmaat naar weer eens een ‘andere’ winter, dan de zachte winters die we in de voorgaande jaren sinds 2014 voornamelijk hebben gehad. Of valt de starts straks toch weer tegen?

Eerste vooruitblik op december

We bekijken het in deze aflevering van de 30-daagse verwachting. Met de weken 5 en 6 erbij komen we al tot aan de jaarwisseling. Over de eerste wintermaand december zijn dus nu al de eerste uitspaken te doen. En dat gebeurt in de loop van dit verhaal.

Week 1: van maandag 18 tot en met zondag 24 november

Guur weer
Winterse buien
Temperaturen onder normaal

Het hogedrukgebied bij IJsland en Groenland is duidelijk op de weerkaarten terug te vinden. Lagedruk zien we op de oceaan boven het Europese continent en ook boven Scandinavië. Bij ons waait de wind vaak uit richtingen tussen west en noord en wordt koude lucht aangevoerd, waarin diverse buien vanaf de Noordzee meekomen.

Doordat de bovenlucht op een hoogte van 5 kilometer tijdelijk tot min 37 graden afkoelt, zullen veel van die buien een winters karakter hebben. Vooral als een storing voorbijtrekt, kunnen de buien samenklonteren en kan het, als er sneeuw valt, lokaal ook even wit worden. In de nachten dalen de temperaturen tot rond of iets onder het vriespunt, overdag wordt het niet warmer dan 5 graden. In dit geval kunnen we echt van een licht winters weerbeeld spreken.

Week 2: van 25 november tot en met 1 december

Overgang naar zacht weer
Wisselvallig
Zuidwestelijke winden

Het hogedrukgebied bij IJsland en Groenland verdwijnt nagenoeg van de weerkaarten. Tegelijkertijd zien we de luchtdruk boven Zuid-Europa sterk dalen. Ook boven Scandinavië worden luchtdrukstijgingen berekend, maar die zijn niet zo sterk dat ze de invloed van het hogedrukgebied boven Zuid-Europa ongedaan kunnen maken.

Bij ons draait de wind dan ook naar zuidwestelijke richtingen en komt een einde aan het koude weer. Niet alleen gaan de temperaturen flink omhoog, maar ook wordt het een stuk wisselvalliger. Lagedrukgebieden, vanaf de oceaan, kunnen we onze omgeving weer gemakkelijk bereiken. Tijdens frontpassages regent het en waait het flink. Overdag komen de temperaturen ruim boven normaal uit en ook de koude nachten zijn voorbij.

Week 3: van maandag 2 tot en met zondag 8 december

Opnieuw op de grens
Wisselvallig
Temperaturen iets boven normaal

Terwijl de luchtdruk boven Scandinavië nog wat verder lijkt te stijgen, wordt de hogedrukinvloed boven het zuiden van Europa wat teruggedrongen. Tussen beide in bouwt zich een depressiebaan op, vanaf IJsland via de Britse eilanden naar het noorden van Frankrijk en ons deel van Europa. We komen op de grens van de invloed van het hogedrukgebied te liggen.

Ook in deze week lijkt het dan ook wisselvallig te zijn met regelmatig de passage van storingen met regen en wind. Daarbij zal de wind nog steeds vooral uit zuidwestelijke richtingen waaien, maar helemaal ondenkbaar is het niet dat de wind in het noordoosten ook af en toe ook naar oostelijke richtingen draait. Op de meeste plaatsen zijn de temperaturen nog steeds hoger dan normaal, maar mocht de wind in het noordoosten tijdelijk naar het oosten draaien, dan kan het daar ook wel eens wat kouder zijn. Als dit zo uitkomt, zou een spannende weersituatie opnieuw het gevolg zijn. Maar tegelijkertijd is er dan ook heel veel onzeker.

Week 4: van maandag 9 tot en met zondag 15 december

Nog steeds op de grens
Wisselvallig
Normale temperaturen

In week 4 lijkt het Scandinavische hogedrukgebied wat meer boven het oosten van Europa terecht te komen. De depressiebaan van IJsland via de Britse eilanden naar het noorden van Frankrijk en onze omgeving blijft intussen intact. Het betekent dat het wisselvallige weer in Noordwest-Europa aanhoudt. Wel liggen we nog steeds op de grens van de invloed van het hogedrukgebied, nu ten oosten van ons.

Door deze ontwikkeling waait de wind in deze periode uit richtingen tussen zuid en oost. Het echt zachte weer komt hierdoor ten einde. Veel vaker zullen de temperaturen rond normaal liggen.

Week 5 en 6: van 16 tot en met 29 december

We blijven op de grens
In week 5 wat minder wisselvallig
Temperaturen iets onder normaal

In week 5 en 6 zien we de hogedrukzone boven Europa wat langgerekter worden en weer net ten noordoosten van Nederland uitkomen. Tegelijkertijd trekken lagedrukgebieden van de oceaan nog altijd naar het noorden van Frankrijk en later ook weer naar onze omgeving.

Vooral in week 5 zou de invloed van het hogedrukgebied wat groter kunnen zijn, waardoor de wisselvalligheid even naar de achtergrond zou kunnen verdwijnen. In week 6 lijken de lagedrukgebieden weer wat sterker te zijn en wordt het waarschijnlijk opnieuw wisselvalliger.

Beide weken blijft de wind uit richtingen tussen zuid en oost waaien, als de weerkaarten op deze manier uitkomen. Het levert normale tot mogelijk zelfs iets beneden normale temperaturen op. Maar vooral dus ook nog steeds een grote onzekerheid, doordat we in het grensgebied blijven tussen de koudere lucht ten noordoosten van ons en de zachtere in het zuiden.

Samenvattend

Al met al ziet het er dus naar uit dat we de hele komende periode een spannende weersituatie houden. Vaak liggen we in het grensgebied tussen koudere lucht in het noordoosten, daar vastgehouden door een hogedrukgebied, en zachtere lucht vaak in onze omgeving, aangevoerd door storingen van de oceaan die steeds weer met regen en wind passeren.

Echt koud wordt het op deze manier nog niet in onze omgeving, Maar de temperaturen, die in week twee duidelijk hoger zijn dan normaal, komen later In de periode wel weer rond of mogelijk zelfs iets beneden normaal uit. De onzekerheid is echter groot.

Poolwervel wordt sterk

Wat tegen de winter spreekt, is dat ondertussen de poolwervel boven het Noordpoolgebied sterker en sterker wordt en in december veel krachtiger dan normaal lijkt te zijn. Tot aan het begin van december heeft een sterke poolwervel nauwelijks invloed op het weer eronder. Vanaf de eerste week van december koppelt die sterke straalstroom boven de Noordpool echter meer en meer mee, waardoor de kans op wisselvallig en zacht weer in onze omgeving alleen maar groter wordt. Het is dan wachten op het moment dat de poolwervel alsnog verzwakt.