Valwind Winterswijk richt enorme schade aan en ontaardt in chaos
Reinout van den BornEen valwind in Winterswijk en omgeving, forse onweersbuien met soms grote hagel op andere plaatsen tegen de oostgrens aan en een temperatuur van precies 39 graden in Maastricht. Er gebeurde woensdag 2 juli nogal wat in Nederland.
Honderden bomen om, niet zelden op huizen en auto’s, de straten onder water en totale chaos daarna. Het was even na 17 uur wel even schrikken in Winterswijk en omgeving. Meddo mat een windstoot van 113 kilometer per uur, Woold een windstoot van 112 kilometer per uur. Veel bomen, in deze tijd van het jaar natuurlijk vol in blad, konden dit niet aan. Vooral niet doordat het hier om een echte valwind ging, een combinatie van een zeer zware en langer durende windstoot, gecombineerd met heel veel regen. Zoveel dat je bijna niets zag.
Brute kracht van wind en regen
Je verzetten tegen de gezamenlijke, brute kracht van wind en regen is bijna niet mogelijk. Ze leveren een druk die wel tien keer zo groot is als die van wind alleen. En met al hun blad pakken de bomen die druk ook nog eens maximaal op. Daardoor gingen er zoveel om.
Opvallend was dat veel schade aan huizen en gebouwen dan ook indirect ontstond, doordat er bomen op vielen, of door rondvliegende voorwerpen. Directe schade was er ook, maar dan meer in de vorm van afgewaaide dakpannen, dakplaten, weggewaaide schermen, zelfs voetbaldoelen en bij voorbeeld stoelen, tafels en trampolines die de lucht in gingen.
Drie opslaghallen stortten op dezelfde manier in
Bij een groothandel ontstond op de daken van alle drie de hallen in dezelfde hoek schade. De combinatie van de zeer sterke wind en de zware regenval maakte dat het water op de platte daken naar die hoeken werd gedrukt. Specifiek op die plekken kwam zoveel water te staan dat de dakconstructie onder het gewicht bezweek.
Het water stortte daarop de hal in. Er ontstond daarbij in alle drie de hallen grote schade, zo was op filmpjes later ook te zien. Hoeveel regen was gevallen, was daarna ook in de straten van Winterswijk te zien. Die kwamen onder een dikke laag water te staan. Het was voor het verkeer lastig om hier nog doorheen te komen.
Na de bui was er de chaos. In de complete omgeving van Winterswijk kwam het verkeer, ook op het spoor, vast te zitten. Vaak lagen tientallen bomen over de weg of lag het wegdek bezaaid met afgebroken takken en andere stille getuigen van het noodweer dat daarvoor wasgepasseerd. Veel mensen gingen zelf aan de slag om alvast het een en ander op te ruimen. De brandweer was, met hulp uit de omgeving, heel de avond druk met weghalen van de bomen.
Op filmpjes is de valwind duidelijk zichtbaar
Op filmpjes, die tijdens het noodweer werden gemaakt, is duidelijk te zien dat het hier om een valwind ging. Ook ligt alle schade dezelfde kant op. Zou het een tornado zijn geweest, dan lag alles door elkaar. Er waren wel meldingen van wervelingen, maar die komen tijdens valwinden ook voor. En op de beide koppen van de valwind kunnen gustnado’s ontstaan, wervelingen van enkele meters hoogte waarin ook grote schade kan worden aangericht.
De kracht van valwind had met de enorme temperatuurverschillen tussen voor de bui en erna te maken. Voor de bui uit was de temperatuur tot 37 graden opgelopen, erna was het ongeveer 21 graden. Bij een temperatuurverschil van 10 graden of meer liggen zware tot zeer zware windstoten op de loer. De zware neerslag in de bui neemt veel koudere en zwaardere lucht uit de hogere delen van de atmosfeer mee naar beneden. Die kucht ploft vanuit het hogere deel van de wolk als het ware op de grond en spreidt zich vervolgens in alle richtingen uit. De delen van de valwind die met de bui mee bewegen, bereiken de hoogste snelheden en richten de meeste schade aan. In de valwind valt het zicht door de combi met regen terug tot bijna nul.
De valwind van Leersum
Valwinden komen in Nederland wel vaker voor. Een bekend voorbeeld is de valwind van Leersum, die zich op 18 juni 2021 afspeelde. Die valwind richtte in het dorp en in de bossen er omheen immense schade aan. In Leersum was de schade extra groot doordat een deel van het dorp op een heuvel ligt. Daar pakte de wind nog extremer uit. In totaal gingen in en rond Leersum tussen 75.000 en 85.000 bomen om. Een deel van die schade is nog altijd te zien.
Niet alleen in Winterswijk kwam het gisteren tot zwaar onweer, langs vrijwel de gehele oostgrens waren er van zuid naar noord onweersbuien met soms grote hagel, windstoten en veel regen in korte tijd. In de omgeving van Delfzijl kwam het tot hagelstenen met een geschatte grootte van 4 centimeter. Ook In Twente en in Limburg werd hagel gemeld. De meeste regen viel in de buurt van Winterwijk, plaatselijk tegen 50 millimeter. En dat in zeer korte tijd.
