Leersum zal nooit meer hetzelfde zijn. Eén ding waarover de 7500 inwoners van het Utrechtse dorp het eens zijn, is dat hun leven drastisch veranderde na de verwoestende valwind van vrijdagmiddag 18 juni 2021, net voor half zes, nu bijna 3 jaar geleden. De storm richtte voor miljoenen euro's aan schade aan en bracht een golf van saamhorigheid teweeg onder de bewoners.
Die vrijdagmiddag om kwart over vijf leek alles nog normaal. Hoewel het drukkend warm was en een eerdere onweersbui langsgetrokken was, leek er niets aan de hand. Terwijl veel inwoners hun werkdag afsloten, werd de lucht aan de zuidkant donker. Een bui, ontstaan boven België en Nederlands Limburg, trok richting Leersum. Mensen zaten te eten bij het Pannenkoekenhuis aan het Kerkplein, een garagehouder was zijn werkdag aan het afsluiten, en anderen gingen door met hun dagelijkse bezigheden.
Een muur van mist, wind, regen en hagel
Plotseling raasde een muur van mist, wind, regen en hagel vanuit het zuiden op Leersum af. Op landgoed Broekhuizen werden monumentale bomen in één verwoestende vlaag geveld, en het zicht werd gereduceerd tot slechts enkele meters. Hevige regen en hagel geselden het terrein. Binnen enkele minuten was de zon weer terug, maar de schade was enorm. Grote bomen waren omgevallen, takken gebroken, en overal heerste chaos.
In Leersum zelf richtte de storm eveneens veel schade aan. Bomen waaiden om, daken raakten beschadigd en alles wat door de wind kon worden opgepakt, vloog door de straten. Inwoners probeerden hun huizen te beschermen door ramen en deuren te sluiten, maar de kracht van de natuur was overweldigend. Rondvliegend puin, omvallende bomen en binnenstromend water zorgden voor aanzienlijke schade aan zo’n 100 huizen.
Vijfhonderd militairen tegelijk
"Het voelde alsof vijfhonderd militairen tegelijk tegen mijn ramen stonden te schieten," vertelde Willem Koudijs, presentator van Radio 90 FM, tijdens een speciale uitzending. "Ik ben zo blij dat die ramen het gehouden hebben. Ik wil niet eens denken aan wat er had kunnen gebeuren als ze waren gebroken."
Bij een garagebedrijf aan de Rijksstraatweg raakten auto's beschadigd en een notenboom viel op het dak. De schutting in de tuin waaide om en op het terras van het Pannenkoekenhuis vloog alles in het rond. Gelukkig konden gasten en personeel zich net op tijd in veiligheid brengen.
Op de hoek van de Julianalaan en de Tombelaan ontstond een gaslek, één van de zes die later moesten worden gedicht. De bewoners moesten hun huis verlaten, maar ondanks de omgevallen bomen bleef het huis zelf overeind.
Verwoesting
In het hogere deel van Leersum, op de heuvelrug, was de verwoesting nog erger. In de straten rond de Uilentoren was de schade compleet en het beeld na de storm leek apocalyptisch. Geen boom of huis bleef ongeschonden, en de aanblik was desolaat. Hoewel de storm slechts een minuut duurde, was de schade immens en zou het herstel maanden duren.
De valwind schoot vanaf de Uilentoren over de Lombokheuvel richting het Breedeveen, waar vrijwel alle bomen omgingen. In het oosten bereikte de wind barbecue-restaurant De Heuvelrug, in het westen de weg naar Maarsbergen, en in het noorden Maarsbergen zelf. Wonder boven wonder bleef camping Ginkelduin ongeschonden.
De veiligheidsregio greep onmiddellijk in en verhoogde het alarmniveau naar de hoogste status. Middenin Leersum werd een commandopost opgezet, 40 brandweerwagens en 15 ambulances kwamen ter plaatse, en twee traumahelikopters landden. Gebouw De Binder werd een opvangplek voor bewoners met vragen, of die tijdelijk hun huis moesten verlaten. Gelukkig hoefde niemand er te overnachten, ondanks enkele onbewoonbaar verklaarde huizen.
Negen mensen raakten gewond
Tot diep in de nacht werd er gezaagd, werden gaslekken gedicht en bomen van daken verwijderd. Ongeveer 100 mensen waren betrokken bij de hulpverlening. De inwoners van Leersum bleven wakker, praatten op straat en hielpen elkaar. Uiteindelijk raakten negen mensen gewond, waarvan twee kort in het ziekenhuis verbleven, maar ook zij konden snel naar huis.
Een dag later op zaterdag ging het werk door. Overal rook je de geur van versgezaagd hout en gevallen bladeren. Groene bergen werden door houtversnipperaars verwerkt en afgevoerd. Ontelbare mensen waren actief, bedrijven herstelden elektriciteit, daken en ramen. Inwoners wandelden door hun dorp, afgesloten door de politie om ramptoeristen te weren, en verwerkten de gebeurtenissen terwijl ze elkaar hielpen.
Speciale uitzending
's Middags wijdde Radio 90 FM een speciale uitzending aan de ramp. De burgemeester, iemand van de veiligheidsregio en vele inwoners van Leersum kwamen aan het woord. Het waren emotionele gesprekken, gevuld met verbazing, berusting en dankbaarheid. Ondanks de pech voelde iedereen de enorme saamhorigheid. Presentator Willem Koudijs sloot af: "We komen er weer bovenop. Heel veel sterkte."
In de maanden na die fatale dag werd de schade weer hersteld en ontstond een compleet beeld van wat er in Leersum was gebeurd. Het bleek een valwind te zijn geweest die de schade had aangericht, in een steeds wijder spoor. Op de kop van de valwind waren aan beide zijden kleine, hoosachtige wervels ontstaan die – verder bij het dorp vandaan – ook schade hadden aangericht.
Stormpad
Voor wie nog iets van de schade van toen wil terugzien, is er nu het stormpad Breeveen, een houten pad met een lengte van 800 meter door het 16 hectare grote bos dat destijds door de valwind werd platgelegd. Daar krijg je niet alleen een goed beeld van het geweld waarmee de valwind van toen toesloeg, maar ook van het tempo waarin de natuur er bezig is om zich weer te herstellen. Je kunt het stormpad combineren met een langere wandeling.
Verder lezen:
Volg ons ook op facebook en X!
Jouw foto op Weerverteller.nl?
Stuur je foto naar foto@weerverteller.nl, of via X met de vermelding van @weerverteller
