Persistent weer bemoeilijkt en vertraagt weersomslagen
Reinout van den BornWas het maken van een weersverwachting de afgelopen lente vaak een saaie gebeurtenis (want iedere dag zonnig), inmiddels zijn we alweer langere tijd in een wisselvallige periode terechtgekomen. En ook die lijkt hardnekkiger dan eerst gedacht.
Niet zelden zie je dat weertypen persistent zijn. En dat op zo’n manier dat een omslag van het ene naar het andere weertype erdoor wordt vertraagd. Op de weerkaart zie je dan steeds wel een moment ingetekend waarop het zover moet zijn, maar in de praktijk wordt dat iedere keer weer naar achteren opgeschoven. En lijkt het dus maar niet dichterbij te komen.
De invloed van de SSW
In het voorjaar waren de redenen achter het zo persistent zijn van het zonnige en droge weer van toen vrij duidelijk. We hadden te maken met de invloed van de SSW, die zich begin maart boven het noordpoolgebied had voorgedaan. Die resulteerde daar in daalbewegingen die tot de vorming van het ene na het andere hogedrukgebied op noordelijke posities leidde.
Verder vonden we op de weerkaarten twee straalstromen terug. Eén in het hoge noorden, de andere boven het zuiden van Europa. In het gebied daartussen heerste boven uitgestrekte delen van Europa hoog in de atmosfeer grote rust. En dat was een situatie waarin de hogedrukgebieden zich als een vis in het water voelden. Er zat een grote mate van persistentie in het weerbeeld ingebakken. Er kwam maar geen einde aan het mooie weer.
De omslag van 23 en 24 mei
De passage van een rug van hogedruk van west naar oost over Noordwest-Europa, in de nacht van 23 of 24 mei markeerde het einde van de periode met mooi weer. De SSW was uitgewerkt en op de plaatsen waar eerst hogedrukgebieden regeerden, grepen lagedrukgebieden de macht. De stroming boven het westen van Europa werd zuidwestelijk, het bijbehorende weerbeeld een stuk wisselvalliger. Eerst leek die fase kort te duren, inmiddels duurt het alweer langer.
De grote vraag is nu waar de persistentie van het weer van nu uit voortkomt? Eén van de dingen die opvalt, is de kracht van de lagedrukgebieden, zoals die in de buurt van IJsland en Schotland opduiken. Het lagedrukgebied dat vanochtend bij Schotland lag, had in de kern zelfs een luchtdruk van beneden 970 hPa, een waarde die in de winter niet zou misstaan.
De twee straalstromen liggen nu zuidelijker
Een ander opvallend facet is de ligging van de twee straalstromen. Zowel de polaire straalstroom (in het noorden) als de subtropische straalstroom (in het zuiden) liggen nu, vergeleken met het voorjaar, een stuk zuidelijker. Datzelfde geldt voor het rustige gebied er tussenin. Hogedrukgebieden voelen zich op dit moment dan ook op duidelijk zuidelijkere posities thuis dan eerder dit jaar. Ze liggen bij de Azoren of trekken, als een hogedrukcel zich van het Azorenhogedrukgebied afsplitst, over Centraal-Europa naar het oosten.
Boven het noordelijke deel van de oceaan en Scandinavië is er daardoor veel meer ruimte voor lagedrukgebieden dan voorheen. En zolang dit sterke lagedrukgebieden zijn, kunnen die er weer voor zorgen dat de hogedrukgebieden boven Zuid-Europa op hun plaats blijven. Op deze manier is er wederom een zekere mate van persistentie in het weerbeeld ingebouwd. En valt het dus tegen, als het om het aanwijzen van het moment van een volgende weersomslag gaat.
Wanneer volgt een nieuwe omslag?
We hebben de afgelopen tijd in de weerkaarten voor de langere termijn al vaker aanwijzingen voor zo’n op handen zijnde weersomslag gezien. Maar tot nu toe is het er nog niet van gekomen. Een volgende kans zou zich halverwege volgende week kunnen voordoen. Maar met de persistentie van het huidige weerbeeld in ons achterhoofd, kan ook dat nog steeds tegenvallen. En wordt het in de berekeningen mogelijk toch nog weer verder vooruitgeschoven.
