Nieuw Spaans hitterecord (en meteen omstreden)
Reinout van den BornHet Spaanse weerinstituut AEMET meldde gisteren vol trots een nieuw hitterecord voor juni in Spanje. In El Granado, gelegen in het zuidwesten van Spanje op de grens met Portugal, werd een temperatuur van 46 graden gemeten. Het oude record uit juni 1965, toen in Sevilla een temperatuur van 45,2 graden werd gemeten, verdween uit de boeken.
Toch was er op sociale media in Spanje gisteren meteen kritiek op de waarneming. Want hoe verklaarde de Spaanse weerdienst het grote verschil tussen de in El Granado gemeten waarde en de omliggende stations? Er was er niet een die ook maar in de buurt kwam.
Geen ander station kwam ook maar in de buurt
En ook als je naar Spanje als geheel keek, was er geen ander station waar ook maar bij benadering zo warm werd. Het in de vallei van de Guadalquivir (ook in Andalusië) gelegen Montoro (ook al zo’n station waar veel discussie over is) eindigde als tweede, met precies 44,0 graden als hoogst gemeten temperatuur.
Het weerstation van El Granado ligt op de grens met Portugal aan de onderkant van een stuwdam, de Embalse del Chanza. Het dal van de rivier is zo’n 75 tot 100 meter lager dan de omliggende gebieden, waar ook het plaatsje El Granado zelf ligt.
Weerstation ligt beschut en in een dal
Het weerstation ligt tussen de bomen met een asfaltweggetje er niet ver vandaan. De stuwdam zelf bevindt zich iets verder naar het noorden. Voor betrouwbare metingen ligt het eigenlijk veel te beschut. We herinneren ons hoe het KNMI in De Bilt de eigen thermometer jaren geleden naar een veel opener terrein verplaatste, omdat het meetveld dichtbij het eigen gebouw teveel beschut raakte tussen de opgroeiende bomen op de locatie.
Toen het meetstation bij El Granado werd opgericht (een stagiair tipte de Spaanse weerdienst over de locatie) kwam de thermometer meteen met opvallend hoge temperaturen. Omdat die er wel heel bijzonder uitzagen, is het station nog een keer verplaatst. Maar de hoge temperaturen bleven komen. Inmiddels heeft het station meerdere records.
Er is geen gras op het meetveld
Een ander lastig punt is dat zich op het meetveldje geen gras bevindt. De thermometerhut staat op een zandveldje. Doordat het gras ontbreekt (zoals overigens op de meeste plaatsen in hete gebieden) kan de bodem onder de hut in de zon en bij weinig wind natuurlijk knetterheet worden, net zoals het asfalt in de buurt. Het kan niet anders of die situatie heeft invloed op de gemeten temperaturen.
En dan is er nog het feit dat de temperaturen op de bodem van een relatief smal dal worden gemeten, weliswaar middenin de vallei van de grotere Guadiana die vlakbij stroomt. De hete lucht, die in de hogere gebieden in de omgeving wordt gegenereerd, valt in het dal en warmt daarbij nog eens extra op (zoals ook in Death Valley gebeurt). Eigenlijk heerst daar beneden een soort microklimaat, wat je met de klimaatjes in de duinpannen kunt vergelijken.
Het station ligt wel in een erg warm gebied
Dat El Granado in een zeer warm gebied ligt, staat buiten kijf. Niet alleen de omliggende gebieden in het zuidwesten van Spanje zijn erg warm en laten vaak bijzonder hoge temperaturen zien, datzelfde geldt voor de regio in Portugal aan de andere kant van de grens. Het zuidoosten van Portugal is het warmste deel van het land en laat vaak zeer hoge temperaturen zien. Gisteren werd het er op veel plaatsen 43 of 44 graden. Het warmste station in Portugal was het op afstand ten noordoosten van Lissabon gelegen station Alvega met 45,5 graden, dat na een nacht met een minimumtemperatuur van 15,3 graden.
Om allerlei redenen kun je je dus afvragen of de meetlocatie van El Granado wel representatief is voor wat er in de directe omgeving gebeurt. Op zijn best kun je waarschijnlijk stellen dat het hier om een microklimaat gaat, dat wordt gemeten, een microklimaat vergelijkbaar met dat in onze duinpannen. En hoe leuk het ook is om de temperaturen van dergelijke microklimaten te meten en te rapporteren, ze zijn niet representatief voor wat er werkelijk gebeurt. En zouden dus ook niet als landelijke temperatuurrecords moeten worden gerapporteerd.
De waarde wordt nog onderzocht
Nu gaf AEMET gisteren ook aan dat het om nog een voorlopige waarde gaat, die de komende tijd zal worden onderzocht. Voordat de uitkomst van dit onderzoek bekend is, zijn we waarschijnlijk maanden verder. En zijn we deze recordwaarde al lang weer vergeten.
