Hoe warm kan het worden in maart, en hoe snel weer koud?

Foto boven: Vanochtend hadden we nog een behoorlijk koude start vaan de dag - Cynthia van Leusden

We gaan een fraai weekend tegemoet. Vandaag en zeker morgen gaan de temperaturen al flink omhoog. En vanaf vrijdag kan het enkele dagen 15 tot 20 graden worden. Maar wat voor temperaturen zijn er in maart eigenlijk mogelijk? We zoeken het uit.

Advertentie

Als je naar de zonnestand van nu kijkt, zo’n tweeënhalve week voordat de zon weer boven de evenaar uitkomt, dan hebben we een zonkracht die vergelijkbaar is met die van 10 oktober. Op 10 oktober 1921 werd het in Sittard nog 30,1 graden; tropisch dus.

Vanochtend hadden we nog een behoorlijk koude start vaan de dag - Cynthia van Leusden

In oktober is de voorgeschiedenis warm

Nu mag je maart en oktober niet helemaal met elkaar vergelijken. In oktober komen we vanuit de zomer, is het oppervlaktewater nog warm en is de voorgeschiedenis een warme. Boven het zuiden van Europa is nog veel warme lucht aanwezig. En als de wind even naar het zuiden draait, is die warme lucht natuurlijk in een mum van tijd bij ons.

In maart hebben we net de winter achter de rug, is het oppervlaktewater nog koud en hebben we een koude voorgeschiedenis. De lucht boven het Europese continent begint pas op te warmen. En als de wind dan naar het zuiden draait, zoals de komende dagen gebeurt, ligt warme lucht niet meteen klaar om onze kant op te komen. Die moet nog geproduceerd worden.

Warmste maartdagen aan het einde van de maand

Het is dan ook niet vreemd dat de warmste maartdagen steevast aan het einde van de maand vallen, als de zon (voor deze maand) op zijn hoogst staat en de lucht ook op andere plaatsen in Europa de tijd heeft gehad om weer een beetje op temperatuur te komen.

Advertentie

Voor de warmste maartdag ooit hoeven we niet ver terug. Die viel op 31 maart 2021 en maakte deel uit van een warm trio dat op de 29^ste begon.

Warmbloedig hogedrukgebied

Op de weerkaarten zagen we toen boven Centraal-Europa een warmbloedig hogedrukgebied verschijnen dat de wind bij ons in de zuidhoek bracht. Door de sterk opwarmende bovenlucht en de fel schijnende zon schoten de temperaturen omhoog.

Op 29 maart werd het in Arcen al 21,9 graden, een dag later kwamen Westdorpe en Eindhoven met 23,6 graden uit de bus. Vrijwel overal, met uitzondering van het noordwesten en het Waddengebied, kwam het kwik die dag (ruim) boven 20 graden uit.

Absoluut warmterecord voor maart

De klapper volgde op de 31^ste, met in Arcen zowaar een zomerse dag. De temperatuur steeg er tot 26,1 graden. Dat was een absoluut warmterecord voor de maartmaand. Bijna overal in het land werd het 23 tot 25 graden. Alleen de Wadden kwamen nog niet aan 20 graden toe.

Lang duurde het warme weer daarna niet meer. Een dag later draaide de wind naar het noorden en werd het in delen van Noord-Nederland al geen 10 graden meer. Maastricht kwam nog een keer op 20,6 graden uit. Nog een dag later was 10 graden vrijwel overal te hoog gegrepen. In een strook over het midden van het land was 7,6 de hoogste temperatuur. Vanaf 5 april vielen zelfs talrijke sneeuw- en hagelbuien. April werd met 6,7 graden een bijzonder koude maand.

Ook eind maart 1968 was zeer warm

Ook eind maart 1968 was het erg warm. In Gemert en Venlo werd het toen op 29 maart 25,6 graden, Soesterberg en Volkel kwamen op 25,4 graden uit. Nu ging het om vier warme dagen, opnieuw aan de flank van een sterk hogedrukgebied boven Centraal-Europa. Opvallend was hoe ook toen de warmte naadloos in een veel koudere periode overging, in lucht die vanuit hoge breedten met een noordelijke wind naar ons land werd geblazen.

Op 31 maart werd het in het westen en noorden al geen 10 graden meer, in het zuidoosten wist het kwik nog tot ruim 12 graden op te lopen. Nadat de vrij warme lucht in de twee dagen daarna het zuidoosten en oosten nog weer even wist te veroveren, kwam de echte overgang op woensdag 3 april. Toen werd het niet meer warmer dan tussen 5 en 7 graden.

Maart 1953

Een laatste voorbeeld van een erg warme maartdag deed zich op 26 maart 1953 voor. Ook dat was de laatste van een setje van 3 warme dagen. Opnieuw lag het hogedrukgebied boven Centraal-Europa en was met een zuidelijke wind aan de westflank warme lucht naar onze omgeving gestroomd. De opbouw van de warmte begon op 24 maart, toen het in het midden en zuiden al 15 of 16 graden werd. Een dag later steeg het kwik tot 20 graden.

De warmste dag was de 26^e, vlak voordat veel koudere lucht vanuit het noordwesten het land in bezit zou nemen. Den Helder kwam die dag al niet verder dan 11,7 graden, maar in Venlo bereikte de thermometer een topstand van maar liefst 24,5 graden. Een dag later zat heel het land weer in de koude lucht en werd het niet warmer dan tussen 7 en 9 graden.

Volgende week een vergelijkbaar patroon

Wat we leren van deze situaties is dat de extremen bij het optreden van maartwarmte vaak erg dichtbij elkaar zitten. En het grappige is, dat ook de komende week iets dergelijks lijkt te gebeuren. Want hoe mooi en aangenaam het komende weekend ook lijkt te gaan verlopen, vanaf komende week dinsdag lijkt veel koudere lucht vanuit het noorden over ons land uit te stromen. En de kans is groot dat we dan overdag opnieuw niet aan 10 graden toekomen.