AI brengt tempo opwarming aarde indringend in beeld

Foto boven: Een stuwmeer in het zuiden van Spanje dat veel water tekortkomt - Reinout van den Born

Voor veel mensen is klimaatverandering nog iets van de toekomst, maar feitelijk zitten we er middenin. Terwijl veel deskundigen nog bezig zijn met te bewijzen dat dit zo is, zouden we ons beter kunnen afvragen waar het eindigt. En ons schrap zetten.

Advertentie

Het jaar 2023 was wereldwijd het warmste jaar op aarde sinds het begin van de metingen, dit jaar gaat daar vrijwel zeker overeen. Ook in Nederland was 2023 het warmste jaar uit de moderne meetgeschiedenis en ook bij ons gaat dit jaar daar zeer waarschijnlijk overheen. Bijna alle werelddelen zijn – ook op dit moment – recordwarm. En de wereldzeeën zijn na het adembenemende record van vorig jaar dit jaar maar nauwelijks afgekoeld.

Een stuwmeer in het zuiden van Spanje dat veel water tekortkomt - Reinout van den Born

Akkoorden van Parijs

In 2015 spraken de deelnemers aan de klimaatconferentie in Parijs met elkaar af dat ze alles in het werk zouden stellen om de opwarming van de aardatmosfeer binnen de grens van 2 graden te houden en – als dat ook maar mogelijk was – zelfs binnen 1,5 graden.

Die drempel van 1,5 graden wordt dit jaar – 9 jaar na afloop van de conferentie dus – voor de eerste keer genomen. En het is maar de vraag of we er de komende jaren, gezien het huidige tempo van de opwarming, nog een keer onder zullen komen.

AI-model

Om inzichtelijk te maken hoe snel het gaat en wanneer ongeveer waar zullen zitten, hebben drie gerenommeerde onderzoekers een AI-model op de opwarming van de atmosfeer losgelaten. De uitkomsten van hun onderzoek zijn door Environmental Research Letters gepresenteerd en behoorlijk indringend.

Ze gebruikten neurale netwerken om, op basis van de afwijkingen van de temperaturen wereldwijd van dit moment, een basisklimaat te creëren. Met behulp van het AI-model brachten ze vervolgens het proces van verdere opwarming in kaart. Daarbij werd niet alleen wereldwijd gekeken, maar ook naar specifieke regio’s. Het onderzoek hielp om het tempo van de opwarming nauwkeuriger in beeld te brengen en voor de verschillende regio’s te bepalen wanneer bepaalde drempelwaardes (zoals stijgingen van 1,5 en 2 en 3 graden) worden overschreden.

Sommige regio’s gaan al naar 3 graden

Het overgrote deel van de onderzochte regio’s overschrijdt, op basis van de uitkomsten van het onderzoek, vóór 2040 niet alleen de grens van 1,5 graden temperatuurstijging, maar ook die van 2,0 graden temperatuurstijging. Het akkoord van Parijs is daarmee binnen globaal 15 jaar dus al een utopie. Er zijn gebieden, zoals de regio van de Middellandse Zee in Europa, die vóór 2060 zelfs al op een temperatuurstijging van 3,0 graden kunnen uitkomen.

Het zuiden van Europa is extra gevoelig, door zijn geografische ligging (dichtbij de Sahara) en het feit dat het ecosysteem er ook nu al sterk uit zijn evenwicht is. Onder meer door langdurige droogte, natuurbranden en extreme hittegolven gedurende de zomers.

Golf van klimaatscepsis

Hoewel de technieken om de klimaatverandering in beeld te brengen voortschrijden, rolt er een golf van klimaatscepsis over de wereld (en ook door Nederland). Terwijl het besef over wat er gebeurt hierdoor afneemt, neemt het tempo waarmee de temperaturen stijgen verder toe. Het kan op deze manier nooit lang duren of – maar dan op een dan harde manier – dringt het toch ooit tot ons door dat het goed fout zit. Waarschijnlijk kunnen we dan niet veel meer doen. En daarom is het verstandig om ons schrap te zetten voor wat zich nu al aan het ontwikkelen is.