Hitte in Europese warmtepoel neemt steeds extremere vormen aan
Reinout van den BornHet warme weer, dat we vandaag in Nederland hebben, hoort bij een veel groter gebied met warmte, dat grote delen van Europa ten zuiden van ons bedekt. De warmte in dat gebied manifesteert zich in steeds extremere vormen.
Zo kan het vandaag in de centrale delen van Frankrijk op veel plaatsen tussen 35 en 40 graden worden (het is nog maar juni). Het warme weer strekt zich tot over vrijwel de gehele zuidelijke helft van Europa uit, maar het zwaartepunt ligt vandaag boven Frankrijk.
Nieuwe hogedrukcellen
Het zijn steeds de lagedrukgebieden in de buurt van IJsland die met zuidwestelijke winden op de oceaan nieuwe hogedrukcellen van het hogedrukgebied bij de Azoren losweken en via Frankrijk naar het noordoosten sturen. De hete lucht boven het zuiden van Europa houdt zich aan de zuidkant van die hogedrukcellen op en kan, vooral als die cellen naar het oosten wegtrekken, naar het noorden golven. En daarbij ook onze omgeving bereiken.
Dat gebeurt vandaag, met in het zuiden van Limburg mogelijk temperaturen tot 30 graden, maar ook weer vanaf het komende weekend. Vooral de eerste dagen van de nieuwe week lijken bijzonder warm te worden. Maandag zouden de temperaturen volgens de laatste berekening van het Amerikaanse model tot boven 35 graden kunnen stijgen.
Hitte manifesteert zich steeds extremer
Bij ons mag het dan af en toe heet zijn, verder naar het zuiden manifesteert de hitte zich steeds nadrukkelijker en extremer. In Frankrijk leven ze al een tijde van de ene piek naar de andere en de daarbij gemeten temperaturen worden steeds hoger. In Nimes in het zuidoosten was het gisteren alweer 38,9 graden. De 40 graden komt almaar dichterbij. In Spanje werken ze naar een junimaand toe met daarin de meeste dagen ooit waarop het 40 graden of meer werd.
De stad Córdoba in Andalusië staat al op 8 dagen met een 40+ temperatuur, één dag verwijderd van het junirecord van 9. Dat record gaat de komende dagen vrijwel zeker scherper gesteld worden. Gisteren was het er met 33,1 graden overigens wel even wat koeler. Toen lagen Almeria in het zuiden met 40,2 graden en Lleida in het noorden met 40,0 graden aan kop.
Warme valwinden
In het zuiden van Spanje werden de afgelopen tijd ook meerdere warme valwinden geregistreerd. Hete lucht vanuit de hogere delen van de atmosfeer komt dan omlaag en verdringt – midden in de nacht – de koelere lucht die zich aan het aardoppervlak ophoudt. Het zijn voor bewoners vaak angstige gebeurtenissen. Het ene moment is het nog windstil en zijn de temperaturen relatief gematigd, het andere moment steekt de wind op en schieten de temperaturen omhoog. Midden in de nacht kan het dan ineens dik boven 30 graden zijn.
Warme valwinden treden vaak op in de buurt van buienrestanten. Vaak zijn dat niet meer dan oude aambeelden, waaruit nog een enkele drup valt die op zijn weg naar het aardoppervlak verdampt. Wel neemt het restant van die neerslag wind uit de hogere delen van de atmosfeer mee naar beneden, die de koelere lucht onderin dus even kan verdringen.
Bij Málaga ook overdag warme valwinden
Dit gebeurde in de buurt van Málaga de afgelopen dagen ook overdag. Daar zorgt de zee ervoor dat aan het aardoppervlak ook overdag vrijwel altijd een relatief koele luchtlaag aanwezig is. De uitwerking van de warme valwinden was dezelfde als die gedurende de nachten.
Komend vanuit een windstille situatie stak de wind razendsnel op. Tegelijkertijd stegen de temperaturen gedurende enkele minuten tot ruim boven 30 graden. Daarna verdween de wind weer en daalde het kwik tot de gebruikelijke 28 graden. De mensen die op dat moment op het strand aanwezig waren, schrokken zich rot en hadden geen idee wat er gebeurde.
Middellandse Zee voor de tijd van het jaar recordwarm
Door alle hitte in het zuiden is het water van de Middellandse inmiddels recordwarm voor de tijd van het jaar. Gemiddeld over het gehele bekken wordt een temperatuur van iets meer dan 25 graden gemeten, bijna 3 graden hoger dan normaal in deze tijd van het jaar. Ook vorig jaar was de Middellandse Zee recordwarm, toen in augustus zelfs een gemiddelde watertemperatuur van iets boven 28 graden werd gemeten. Met het najaar op komst lag de zee er toen als een tikkende tijdbom bij. Vanaf september kwam die tijdbom tot ontploffing, toen allerlei landen rondom de zee in de loop van de tijd met extreme regenval en overstromingen te maken kregen.
