Extreem warm zeewater rond Europa
Reinout van den BornHet erg warme weer van de laatste weken laat ook in zee meer en meer zijn sporen na. Voor de kust van West-Europa en in een groot deel van het Middellandse Zeegebied liggen de watertemperaturen inmiddels meerdere graden boven normaal.
Zo worden in Nederland direct voor de kust al zeewatertemperaturen van 20 graden gemeten, wat verder naar het westen liggen ze rond 18 graden. Op het IJssel- en Markermeer schommelen de watertemperaturen rond 22 graden en het rivierwater zit al op 24 of 25 graden.
Buien extra geladen door warm zeewater
Iets van de gevolgen van dit warme water kunnen we vanaf komende zondag al merken, als een westelijke tot noordwestelijke wind even wat koudere lucht aanvoert, vooral ook in de hogere delen van de atmosfeer. Dan kunnen forse buien ontstaan, die in de kustgebieden en rond het IJsslemeer van het warme water nog wat extra lading meekrijgen. Daar worden dan ook de grootste regenhoeveelheden verwacht. Het lijkt al een vroege herfstsituatie.
Het opmerkelijkst is de situatie op dit moment echter in de Middellandse Zee, van Spanje tot aan de republieken van het voormalige Joegoslavië. Hier liggen de watertemperaturen tussen 3 en 5 graden boven normaal. Een boei in het zeewater ten westen van Mallorca mat afgelopen maandag een temperatuur van 30,55 graden. Het absolute record daar is 31,87 graden, maar dan in augustus. Afgelopen maandag was het nog maar 30 juni.
Mariene hittegolf
Met dergelijk hoge watertemperaturen wordt van een mariene hittegolf gesproken. Een hittegolf in het water dus. Die mariene hittegolven komen de laatste jaren steeds vaker voor. Ze spelen voor het waterleven dezelfde rol als hittegolven in ons leven als mens.
Het zee- en waterleven is het grote slachtoffer van de extreme watertemperaturen, zoals die nu in Zuidwest-Europa worden gemeten. We zijn de beelden nog niet vergeten van de vissen die bij ons in droogvallende en veel te warme rivieren en beken naar het wateroppervlak kwamen en daar nog naar zuurstof probeerden te happen, toen het bij ons in zomers als die van 2018 en 2022 zo heet en droog was. Dat was een akelig gezicht. Veel mensen konden het niet aanzien en vrijwilligers probeerden de vissen naar veiliger oorden te verplaatsen.
Vissen vluchten naar koelere oorden
In de zee gaat het eigenlijk net zo. Iedere zee herbergt vissen die in de loop van de geschiedenis daar zijn gekomen, omdat ze in het klimaat thuishoren dat in die gebieden heerst, met de bijbehorende watertemperaturen. Nu dat klimaat snel aan het opwarmen is en het zeewater soms meerdere graden warmer dan normaal wordt, kunnen de vissen in die omgeving niet meer verder. Dan zit er maar één ding op: vluchten naar koelere oorden.
Op die manier blijven de hete zeeën uiteindelijk leeg achter en is er soms bijna geen vis meer terug te vinden. Ook de koralen hebben sterk van het warme zeewater te lijden en verbleken massaal, zo blijkt uit onderzoeken. Zo zien we die delen van de zee langzaam sterven.
Noodweer door warm zeewater
Ook meteorologisch gezien hebben de hoge watertemperaturen betekenis. Ze vertegenwoordigen een enorme energie, die door het weer kan worden aangesproken als de omstandigheden daarvoor geschikt zijn. Vorig jaar zagen we dat al in de herfst toen Centraal-Europa en onder meer de omgeving van Valencia door noodweer werden getroffen.
Ook kunnen actievere storingen ontstaan, die op de Middellandse Zee die de vorm van zogenoemde ‘medicanes’ kunnen aannemen. Systemen die de vorm van tropische orkanen, zelfs met een oog middenin, krijgen, maar wel een stuk kleiner zijn en een andere ontstaansgeschiedenis hebben. Komen ze aan land, dan kunnen ze niettemin grote schade veroorzaken en overstromingen door de grote hoeveelheden regen waarmee ze gepaard gaan. Ook dat is in diverse landen rond de Middellandse Zee de afgelopen jaren al gebeurd.
Middellandse Zee tikkende tijdbom
Eigenlijk weten we nu al dat het ook dit jaar weer een interessante herfst zal worden, nu de watertemperaturen zo hoog zijn. De Middellandse Zee is opnieuw een tikkende tijdbom.
