Tornadospoor 25 september levert bijzondere natuur op
Reinout van den BornWat gebeurt er met een stuk bos waar in de herfst een tornado doorheen is geraasd en dat er sindsdien onaangeraakt is gebleven. Ik was benieuwd en besloot zondag naar de plek tussen Arnhem en Apeldoorn te fietsen waar ik op 30 september het spoor van de tornado vond, die daar op 25 september 2024 door het bos was geraasd.
Voor wat het weer betreft, was er die woensdag 25 september maar weinig aan de hand. Het enige opvallende was dat rond vier uur ’s middags boven Midden-Brabant een kleine, maar goed ontwikkelde supercell ontstond die snel naar het noordoosten trok.
Bij Tiel al een flinke slurf
Toen die supercell even na 17 uur ten zuiden van Tiel naar het noordoosten trok, was onder de mesocycloon al een flinke slurf te zien, die daar mogelijk ook de grond even heeft geraakt, al zijn er uiteindelijk uit dat gebied geen schademeldingen gekomen.
Vervolgens trok de bui – meest door onbewoond gebied – naar de Veluwe om in de buurt van het tussen Apeldoorn en Arnhem gelegen gehucht Groenendaal uit te komen. Daar vormde zich, nog net boven een deel van het Deelerwoud, opnieuw een tornado aan de bui.
Ook tussen Arnhem en Apeldoorn korte tijd een tornado
Diverse mensen zagen de bui ook hier, maar wisten op dat moment nog niet dat zich ook in het bosgebied tussen Arnhem en Apeldoorn korte tijd een tornado zou vormen, die later in het gebied lokaal ook nog eens forse schade bleek te hebben aangericht.
Het was dat ik op weerforum Weerwoord.be een filmpje van de tornado zag, geschoten vanuit een auto op de A50, ergens tussen Apeldoorn en Arnhem. Anders had ik het niet geweten en was ik er ook zeker niet achteraan gegaan. Nu deed ik dat een dag of vijf later wel en vond, na enig zoeken, een duidelijk schadespoor van de tornado terug.
Eén bosperceel bleek vrijwel helemaal om te liggen
Net naast de snelweg bleek in één bosperceel vrijwel iedere boom met de grond gelijk te zijn gemaakt. De grootste schade was aan de rechterzijde van de baan zien, waarover de slurf door het perceel was geraasd. Daar lagen alle bomen ten opzichte van de bewegingsrichting naar links. Aan de andere zijde van het spoor was de schade (zoals meestal) een stuk minder groot. Maar lagen de omgevallen bomen wel naar rechts. De wervel draaide linksom.
Ik kon het spoor enkele honderden meters volgen, maar zo groot als de schade op dat ene bewuste perceel was, was hij verder nergens. De auto’s op de snelweg, die ter plaatse verdiept is aangelegd, hadden er ook geen last van toen de tornado de snelweg overstak.
Ik ben benieuwd hoe het er nu uitziet
Ik ben benieuwd hoe het er nu uitziet en dus stap ik zondag 11 mei op de fiets. Het weer is waanzinnig. De zon schijnt fel aan een azuurblauwe hemel. Het is 23 of 24 graden en er waait een wat vlagerige wind uit het oosten tot zuidoosten.
Ik ben niet de enige die onderweg is. Ondanks de droogte van de laatste maanden, is de natuur overdonderend uitgelopen. Het groen knalt je tegemoet. Precies toen de bomen uitliepen, hadden we hier in april geluk. Want regende het dagen achtereen en kreeg de natuur het water dat op dat moment zo hard nodig was. Hoewel het sindsdien weer steeds droog is, zijn er nog geen zichtbare gevolgen van het watergebrek. Alles staat er prachtig bij.
De meeste schade is er nog steeds
Het kost me ongeveer 50 minuten om bij het tornadospoor van toen te komen. De meeste schade, die me destijds op het goede spoor zette, is er nog steeds. Alleen langs een parkeerplaats aan de A50 en het weggetje er naartoe is het een en ander weggezaagd. Dat was overigens toen ook al. Verder is in het gebied helemaal niets veranderd.
Moest ik de vorige keer nog zoeken om het tornadospoor te vinden, nu weet ik precies waar ik moet zijn. Het is indrukwekkend als ik de rand van het omvergeblazen perceel bereik. Alle bomen liggen er nog kriskras door elkaar, met de kluiten vaak netjes op een rijtje.
Deel van de bomen is toch weer uitgelopen
Heel bijzonder is dat sommige bomen, ook al liggen ze op de grond, toch weer zijn uitgelopen. Blijkbaar zit een deel van de wortels van die bomen, aan de onderzijde van de kluiten, nog diep genoeg in de grond om er toch water uit te trekken en de omgewaaide bomen zo van voldoende vocht te voorzien om ook onder de nieuwe omstandigheden blad te vormen.
Het zou de basis voor een mooi stukje stormbos kunnen zijn, zoals ook in delen van de Drentse bossen is ontstaan op restanten van de stormschade, daar aangericht door de novemberstorm van 1972. Zo’n stormbos levert heel bijzondere natuur op, kun je daar nu zien.
Ik word er weer een beetje stil van
Ik slalom wat tussen de omgewaaide bomen door en maak een serie foto’s. Ik neem de schade in het gebied om me heen opnieuw in me op en word er net als toen ook in september een beetje stil van. Het blijft bijzonder om de schade van een tornado, die met zoveel geweld door het bos is gegaan, nu in volledige rust en stilte terug te zien.
Ik probeer me voor te stellen hoe het was en zou hebben geklonken op het moment dat het gebeurde. Op basis van het filmpje kan het niet meer dan secondenwerk zijn geweest. Maar zo kort als het duurde, zo groot waren de gevolgen. Zeer imposant kortom.
Hier kan een bijzonder stukje natuur ontstaan
Tevreden keer ik om. Ook al duurde het toen maar een paar seconden, de natuur is er hier wel voor de komende tientallen jaren door veranderd. Sterker nog: er kan zich hier een zeer interessant nieuw stukje bos vormen. Als we het verder met rust laten en de komende tientallen jaren zijn gang laten gaan. Dan wordt het op deze plaats vast heel mooi.
