Ongefilterde berichten extreem weer zaaien onrust en angst

Foto boven: Mensen worden in de zomer tegenwoordig vaker overweldigd door het weer, en vooral de berichtgeving erover. Terwijl de werkelijkheid vaak een stuk genuanceerder is - Simone Wiersma

Het zijn onrustige tijden in de wereld, op allerlei terreinen. Veel mensen lopen op de toppen van hun tenen om alle impulsen en indrukken te kunnen verwerken. Veel mensen zijn bang, voor oorlog, de stabiliteit van hun omgeving en de ontwikkelingen in hun land. En het veranderende weer en klimaat dragen meer en meer bij aan die onrust.

Via de site van Weerverteller.nl bestaat de mogelijkheid om op verhalen te reageren, vragen te stellen of andere opmerkingen met betrekking tot de inhoud van de site in te sturen. Van die mogelijkheid wordt regelmatig gebruik gemaakt. Geregeld ook door mensen die angstig zijn vanwege het weer. Helemaal nu het zomer is en het weer warm is geworden.

Mensen worden in de zomer tegenwoordig vaker overweldigd door het weer, en vooral de berichtgeving erover. Terwijl de werkelijkheid vaak een stuk genuanceerder is - Simone Wiersma

Berichten over doemscenario’s zaaien angst

Het weer in de zomer overweldigt tegenwoordig meer en meer mensen. De onophoudelijke berichtenstroom over het veranderende klimaat, oplopende temperaturen, droogten, bosbranden, smeltend ijs, stijgende zeespiegels, apocalyptische onweersbuien, grote hagel vernietigende windstoten en verschroeiende hitte zaaien onrust en angst.

Advertentie

Het weer is van iedereen, we mogen ons allemaal meteoroloog noemen en er wordt veel over gepraat. Ook op sociale media. Om zoveel mogelijk aandacht te genereren voor hun content presenteren sommigen vooral de extreemste verwachtingen die massaal gedeeld worden. Ongefilterd vaak. Gepresenteerd als datgene wat zeker gaat gebeuren. Net als in de winter het geval was. Ook toen zagen we de ene na de andere weerkaart met daarop extreem winterweer de revue passeren. Ze hadden een ding met elkaar gemeen. Geen ervan kwam uit.

Een extreme berekening als waarheid

Zo was de afgelopen week enkele dagen lang een weerkaart te zien met daarop een strook van Noord-Frankrijk naar de Benelux, waar temperaturen tussen 42 en 47 graden werden ingetekend. Het was verreweg de meest extreme berekening van dat moment in het pakket van het Amerikaanse GFS-model. De berekening hing ver boven al die andere berekeningen van hetzelfde model uit, die een veel realistischer beeld gaven van de mogelijk ontwikkelingen. En toch was het die ene kaart, hoe onrealistisch ook, die werd gedeeld en als mogelijke waarheid werd gepresenteerd. Ook dit zijn berichten waar mensen angstig van worden.

Diverse mensen hebben er via de optie om te reageren op de site van Weerverteller.nl vragen over gesteld. Kan dit echt gebeuren? Bevinden we ons nu al in een situatie waarin het in Nederland wekenlang warmer dan 40 graden kan worden? Is 47 graden dit jaar ook in Nederland al haalbaar? Mensen gaven aan dat ze er wakker van lagen, dat ze de zomer met angst en beven tegemoet zagen. Dat ze stress hadden van de extreme verwachtingen.

Het realisme mist maar al te vaak

Net als bij de verwachtingen rondom klimaatverandering lopen ook de kaarten met daarop de extreemste modelverwachtingen voor het weer van alledag in het algemeen ver voor (zomer) of een stuk achter (winter) op wat realistisch is. In het geval van klimaatverandering worden toekomstige scenario’s gepresenteerd die in de media zo hard mogelijk worden aangezet om mensen tot actie te bewegen. En niet zelden ook aan de bovenzijde zitten van wat realistisch is, zeker als je in ogenschouw neemt dat we het met zijn allen proberen te voorkomen.

Advertentie

In modelberekeningen voor het weer van alledag, die om de betrouwbaarheid ervan te testen tientallen keren worden herhaald en met daarbij de opzettelijke introductie van fouten in de beginsituatie, zul je altijd een bovenkant en een onderkant aantreffen. En een groot aantal berekeningen rond de uitkomst die op dat moment de meest realistische is. Presenteer je op dat moment alleen het lijntje dat helemaal bovenin (of in de winter onderin) hangt als waarheid, dan doe je geen enkel recht aan de verwachting die je eigenlijk zou moeten tonen. Maar ben je alleen bezig om te scoren op basis van redeloze sensatie. En maak je mensen onrustig en bang.

Recordwarme zomer?

Maar Weerverteller.nl verwacht toch ook zelf een warme en misschien wel een recordwarme zomer? Zeker. En die verwachting staat nog steeds. Maar komt ook uit als de huidig warmste zomer in Nederland van 2018, met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 18,9 graden, met een tiende van een graad wordt verslagen. Dat is iets anders dan wekenlang meer dan 40 graden achter elkaar of een hoogste temperatuur van 47 graden, dit jaar al in Nederland.

Klimaatverandering gaat snel, daarover kunnen we het eens zijn. Maar ook weer niet zo snel dat we in Nederland van de ene op de andere dag naar een zomer gaan die nu in de Sahara normaal is. Voor temperaturen van 40 graden of hoger is nog steeds heel wat nodig. Het kan in de zomer in Nederland al een enkele keer gebeuren, maar nog niet weken aan een stuk.

Daarom proberen we altijd context te geven

Daarbij proberen we in alle berichten, juist ook als het om mogelijk extreme weerssituaties gaat, de uitleg te geven die nodig is om zo’n gebeurtenis binnen zijn context te begrijpen. Een filter dus, dat op sociale media bij het lukraak posten van mogelijk extreme weersituaties zo vaak mist. En waar mensen overduidelijk onrustig en soms zelfs angstig door worden.