Nadering koudeput ontaardt in buienspektakel
Reinout van den BornHet was gisteren door zware buien regionaal opnieuw een erg natte dag. Maar tegelijkertijd was er veel te genieten. De buienwolken die in de lucht waren te zien, maakten er een waar spektakel van. Soms viel je mond open van verbazing.
Oké, het is niet het stabiele zomerweer waar we met z’n allen op hoopten, maar een spectaculaire dag zoals gisteren maken we ook niet vaak mee.
Het begon nog zonnig
Het begon op veel plaatsen nog zonnig. En warm. De temperaturen liepen zomaar tot tussen 23 en 26 graden op. Aan het einde van de ochtend voelde het al voluit zomers aan.
Tegelijkertijd trok in de hogere delen van de atmosfeer een bel met koudere lucht in onze richting op. Die zogenoemde koudeput kwam de afgelopen nacht boven ons land aan. Door de hogerop in de atmosfeer dalende temperatuur, werd de opbouw van de lucht steeds onstabieler. In de loop van de ochtend en in de middag begonnen zich dan ook in rap tempo stapelwolken te vormen die op steeds meer plaatsen tot buien uitgroeiden.
Er trokken twee storingen over het land
Verder trokken vanuit het zuiden twee storingen over het land. Op de eerste draaide de wind van zuidoost naar zuid. Deze lijn passeerde het land in de middag. Op de tweede, die in de avond het land binnenkwam, draaide de wind van zuid naar zuidwest. Beide lijnen waren plekken waar de vorming van buien een extra impuls kreeg.
Toen het hek eenmaal van de dam was, creëerde de lucht het ene meesterwerk na het andere. De wolkenluchten waren af en toe spectaculair. Had je het geluk om een bui in de verte tegen een blauwe lucht te zien, dan zag je imposante stapelwolken met ijzige aambeelden daar bovenop. Kwamen de buien dichterbij, werd de lucht langzaam zwart en zag je indrukwekkende regenschermen op de je afkomen, niet zelden voorafgegaan door woeste wolkenluchten die in de wind snel op je af rolden: de wolkenkragen horend bij de buien.
Flinke waterhoos
Boven het IJsselmeer, waarvan het water op dit moment een temperatuur van 21 of 22 graden heeft, was de onstabiliteit dusdanig groot dat aan een zwaardere bui een flinke waterhoos ontstond, die het wateroppervlak ook daadwerkelijk een tijdje raakte.
Bevond je je op een plek waar een bui uiteindelijk passeerde, dan kon het even fors tekeer gaan. Net als zondag waren de regenintensiteiten soms indrukwekkend hoog. Kwamen we toen tot 250 millimeter per uur bij waarnemer Huib Lievense in Domburg, gisteren lazen we op onze eigen meetlocatie in Velp opnieuw een regenintensiteit 140,4 millimeter per uur af. En er zullen plaatsen zijn geweest waar het tijdens zware buien nog harder is gegaan.
Een muur van water boven de Veluwe
Aan het begin van de avond, toen ik vanuit Garderen na een bezoek aan mijn vader naar Velp terugreed, kwam ik op de Hoge Veluwe tussen Otterlo en Schaarsbergen een zware bui tegen. Eerst was er de shelfcloud, de wolkenkraag voorafgaand aan de bui, die de lucht op een indrukwekkende manier in beroering bracht. Daarna de bui zelf, een loodgrijze lucht waaraan een muur van water hing. Ik reed er van het ene op het andere moment in.
Eerst stortte het water op een vrachtwagen voor mij. Een dikke mist aan stuifwater kwam van het dak van de oplegger, door het uiteenspatten van de grote druppen erop. Dat was een imposant gezicht. Lang kon ik er niet van genieten, want toen de regen de voorruit van mijn auto bereikte, was het zicht ook meteen helemaal weg. En stond de weg vrijwel meteen onder water. Ook op dat punt moet de intensiteit van de neerslag enorm zijn geweest.
Een dikke mist tussen de bomen
Gelukkig werd het verderop allemaal weer wat minder heftig. Toch leek het nog langere tijd alsof er een dikke mist tussen de bomen hing, zo hard kwam de regen naar beneden. Het geluid van het water op het autodak was enorm. Ik kon de radio tenminste niet meer horen.
De zwaarste buien vielen gisteren in een strook van Noord-Holland via Utrecht en Gelderland naar het oosten van Brabant. Ook Zeeland, Drenthe en Groningen pakten een paar forse buien mee. Op de natste plekken kwam tussen 15 en 30 millimeter omlaag, een amateurstation in de buurt van Amersfoort kwam zelfs tot 46 millimeter.
In de avond een tweede lijn
In de avond vormde zich op de tweede lijn, die vanuit het zuiden het land binnenkwam, een nieuwe neerslagzone die de afgelopen nacht boven de noordelijke helft van het land terechtkwam. Die zone splitste zich in twee aparte gebieden op. Een ervan kwam boven Flevoland te liggen en van daar richting Twente. Deze lijn werd gevoed door het warme water van het IJsselmeer. In de buurt van Nagele is er meer dan 60 millimeter uit gevallen. In het door stonden diverse straten onder water door de zware regenval. Ook delen van Twente zaten vanochtend alweer in de buurt van 25 millimeter en het regende er nog.
Het andere deel kwam boven Friesland en Groningen terecht. De buien daar lagen vrijwel stil en regenden in één en hetzelfde gebied volledig uit. Huizinge in Groningen had 60,2 millimeter in 24 uur tijd, waarvan 25 millimeter in een uur. In Bedum was vanochtend sinds middernacht alweer 55 millimeter gevallen. Groningen-stad stond op dat moment al op 39 millimeter.
Juli begint behoorlijk nat te worden
En zo begint juli in flinke delen van vooral Noord- en Midden-Nederland een behoorlijk natte maand te worden. Steeds meer stations zijn boven 100 millimeter uitgekomen. En er komt nog meer aan. In het zuiden van het land is duidelijk minder gevallen en is het droger.
Hoewel ook de komende dagen nog af en toe buien kunnen vallen, worden ze wel minder actief. De erg natte periode van de laatste dagen lijkt dan ook langzaamaan ten einde te lopen.
