Lage wolken toch oorzaak snelle opwarming laatste 2 jaar?

Foto boven: In Nederland hebben we aan lage wolken de laatste tijd geen gebrek - Chris Meewis

Klimaatdeskundigen overal op aarde worstelen met de vraag waarom de stijging van de temperaturen op aarde de laatste 2 jaar zo snel is gegaan. Een terugval in de hoeveelheid lage bewolking op aarde zou mogelijk de hoofdschuldige kunnen zijn.

Advertentie

Schreven we eerder deze week in een verhaal over het grijze weer van de laatste tijd in Nederland nog dat de hoeveelheid laaghangende bewolking op aarde vorig jaar recordgroot was, dat was niet juist. Onderzoeken laten zien dat er vorig jaar ongebruikelijk weinig laaghangende bewolking was. Het verschil komt vrijwel geheel voor rekening van de Atlantische Oceaan. De New Scientist berichtte over het onderzoek waaruit deze bevinding naar voren kwam.

In Nederland hebben we aan lage wolken de laatste tijd geen gebrek - Chris Meewis

Witte deken

Wolkenlagen werken als een witte deken om de aarde die veel zonlicht weerkaatst. Een flink deel van de zonnestraling bereikt zo het aardoppervlak niet en kan de atmosfeer ook niet opwarmen. Valt een deel van die wolken weg, dan komt de straling daar wel op het aardoppervlak en gaan de temperaturen op de plaatsen waar dit gebeurt omhoog.

Het vermogen van de aarde om invallende straling van de zon te weerkaatsen, wordt het albedo van de aarde genoemd. Dat albedo blijkt vorig recordlaag te zijn geweest. Daarmee is de extra opwarming die we toen en ook dit jaar hebben gezien wel verklaard, denken de geleerden. Andere veroorzakers van de warmte waren El Niño en klimaatverandering.

Albedo van de aarde neemt af

Het albedo van de aarde neemt sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw af, vooral door de afnemende hoeveelheid (wit) ijs in de poolgebieden. Duitse onderzoekers van het Alfred Wegener Instituut hebben op basis van satellietwaarnemingen nu kunnen vaststellen dat het albedo van de aarde in 2023 zelfs recordlaag is geweest.

Vooral de Atlantische Oceaan viel op. Daar nam de lage bewolking het sterkste af en daar werden zowel in als boven het water een paar opmerkelijke warmterecords geboekt. De uitkomst van het onderzoek zou ook kunnen verklaren waardoor de temperaturen dit jaar, ondanks het feit dat El Niño alweer een tijdje voorbij is, zo hoog zijn gebleven.

Waardoor neemt lage bewolking af?

Blijft over de vraag waardoor de hoeveelheid laaghangende bewolking op zee ineens zo sterk omlaag is gegaan. Er wordt aan drie oorzaken gedacht. Een voor de hand liggende reden zou het schoner worden van de lucht kunnen zijn, door maatregelen die op dit gebied wereldwijd worden genomen. Hierdoor zijn minder condensatiekernen voor de vorming van wolken beschikbaar en hebben wolken het dus lastiger om tot ontwikkeling te komen. De ontzwaveling van de brandstof van schepen kan hieraan een nieuwe impuls hebben gegeven.

Een andere mogelijke oorzaak is klimaatverandering. De oplopende temperatuur in de atmosfeer zou daarbij tot een ander gedrag van laaghangende wolken kunnen leiden. Het is een mogelijkheid die uit diverse modelberekeningen ook steeds weer naar voren komt. De laatste mogelijkheid is dat het bij dit alles gewoon om een toevallige schommeling gaat.

Vinden van de oorzaak belangrijk

Het is belangrijk dat de onderzoekers uitvinden om welke van de drie oorzaken het gaat. Wordt de afname van de hoeveelheid laaghangende bewolking bijvoorbeeld veroorzaakt door het oplopen van de temperaturen op aarde, dan gaat het om een facet dat in de toekomst een steeds grotere rol kan gaan spelen. En ligt voor de hand dat de opwarming harder zal blijven gaan dan tot nu toe gedacht. Om die reden is snel extra onderzoek nodig.