Honderden doden door extreme hitte tijdens Hadj in Mekka

Foto boven: Een verkeersbord, onderweg naar Mekka. Alleen moslims mogen door, niet-moslims moeten afslaan.

In Saoedi Arabië zijn dit jaar tijdens de Hadj, de pelgrimstocht naar Mekka die in de periode van 14 tot en met 19 juni werd gehouden, honderden mensen door de extreme hitte in gebied omgekomen. De temperaturen stegen op één dag tot bijna 52 graden.

CNN meldt dat het officiële dodental van de bedevaart al op bijna 500 staat, gevreesd wordt dat meer dan 1000 mensen zijn omgekomen. Daaronder pelgrims uit Egypte, Maleisië, Indonesië, Jordanië, Pakistan, Tunesië, Iran en India. Veel deelnemers aan de bedevaart kwamen ook in ziekenhuizen terecht, en vele anderen worden nog steeds vermist.

Dodental zal nog stijgen

De reden dat voor nog meer slachtoffers wordt gevreesd, is dat maar een deel van de pelgrims in Mekka officieel geregistreerd is. Ieder land dat aan de bedevaart in Mekka meedoet, krijgt een maximaal aantal deelnemers toegewezen door de Saoedische overheid. De vraag is veel groter. Veel pelgrims reizen dan ook niet geregistreerd naar Mekka. Ze hebben geen toestemming om de officiële plaatsen te bezoeken, maar reizen wel naar het gebied. Naar schatting waren dit jaar 1,8 miljoen pelgrims in Mekka aanwezig om aan de Hadj mee te doen.

De bedevaart naar Mekka is een van de vijf zuilen van de Islam en verplicht voor alle gezonde en volwassen moslims die over voldoende geld beschikken. Deelnemers aan de Hadj verblijven meerdere dagen in Mekka en omgeving en doen daar aan diverse plechtigheden mee. Eén daarvan is het lopen van 7 ronden om de Kaäba, het kubusvormige ‘Huis van God’, dat het centrale deel van de Moskee in Mekka vormt. Andere onderdelen zijn een tocht naar de woestijn waar de pelgrims zeven keer tussen twee heuvels heen en weer lopen.

Steentjes

Ook wordt de Vlakte van Arafat bezocht, waar de pelgrims tot bezinning kunnen komen. Na deze bezinning gaan de bedevaartgangers terug naar de stad, waar ze 7 steentjes verzamelen, die bij de ‘Steniging van de Duivel’ worden gebruikt. De duivel wordt hierbij gesymboliseerd door drie zuilen, waar het tijdens de plechtigheid dan miljoenen steentjes regent. De Hadj wordt aan het einde van alle plechtigheden afgesloten met het wereldwijde offerfeest.

Omdat de Islam een andere kalender dan de zonnekalender hanteert (bestaand uit ongeveer 354 in plaats van ruim 365 dagen), schuiven de diverse feesten ieder jaar ongeveer anderhalve week naar voren op, en worden steeds op andere momenten gevierd.

Heetste tijd van het jaar

De Hadj viel dit jaar van 14 tot en met 19 juni, in de periode dat de zon in Saoedi-Arabië zo’n beetje loodrecht boven het land staat. Het is klimatologisch gezien de warmste tijd van het jaar, met overdag gemiddeld 44 graden en in de nachten temperaturen die nauwelijks beneden 30 graden komen. Veel van de deelnemers verblijven in een gigantisch tentenkamp, de mensen die het zich kunnen veroorloven hebben de beschikking over vaak luxueuze hotels.

Dit jaar was het tijdens de Hadj veel warmer dan gebruikelijk, doordat een extreme hittegolf aan de gang was. Op veel dagen steeg de temperatuur tot rond 49 graden, op de maandag werd zelfs 52 graden gemeten in de voorstad Mina van Mekka. Daar speelt één van de belangrijke plechtigheden tijdens de bedevaart zich af. De Saoedische overheid had weliswaar maatregelen genomen om de pelgrims tegen de hitte te beschermen, maar volgens de deelnemende landen waren die verre van voldoende. Bedevaartgangers werd geadviseerd om paraplu’s te gebruiken tegen de felle zon en voldoende te blijven drinken. Desalniettemin kwamen veel mensen in nood, vooral degenen die ook al een andere ziekte onder het lijf hadden.

Jaarlijks slachtoffers

Doordat het om zo’n immens evenement gaat met zoveel deelnemers die in een relatief klein gebied tegelijkertijd op de been zijn, komt het jaarlijks tot slachtoffers, door allerlei oorzaken. Een rampjaar was 2015 toen 2236 doden viel door verdrukkingen in Mina. De pelgrimsreizen zijn voor Saoedi-Arabië een belangrijke inkomstenbron ter grootte van rond 30 miljard dollar per jaar. De regering streeft ernaar het aantal pelgrims rond 2030 tot 30 miljoen per jaar te laten stijgen.