Lijwerking Noorse bergen in Nederland voelbaar
Reinout van den BornIn Nederland bevinden we ons in een lange periode met stabiel, vaak zonnig en droog weer. Hogedrukgebieden hebben de teugels stevig in handen en geven hun macht niet zomaar weg. Het meeste hebben we over deze situatie de laatste tijd wel verteld. En toch zijn er altijd weer nieuwe dingen die aan de oppervlakte komen.
Het was weervrouw Tjitske Wiebenga van Omroep Friesland die iets opviel. Als je de weerkaarten van de komende tijd bekijkt, dan valt het hogedrukgebied met zijn centrum in het zeegebied tussen IJsland en Schotland enorm op. Het lijkt volledig vast te komen liggen.
Langgerekte noordelijke stroming
Niet alleen bij ons, maar ook boven Scandinavië helpt het hogedrukgebied een langgerekte noordelijke stroming in het zadel. Ook over de bergen in Noorwegen. En doordat het zo lang duurt, zien we in de weerkaarten boven en ten zuiden van Noorwegen iets speciaals gebeuren. Een ontwikkeling die zelfs op het weer in Nederland een beetje invloed heeft.
Op de plek, waar de noordenwind vanuit het zuiden van Noorwegen op zee terechtkomt, zien we de lucht namelijk in een golfbeweging raken. Er zijn stukken waar de lucht omhoog gaat en plekken waar de lucht omlaag gaat. Stijgende lucht heeft aan de grond een dalende luchtdruk tot gevolg, dalende lucht juist een stijgende luchtdruk.
Lijwerking
Nu lijkt het erop dat de golfbeweging, die zich bij het zuiden van Noorwegen voordoet (en die aan de lijzijde van gebergten kleinschalig vaak ook wordt gezien en lijwerking heet) zo grootschalig is dat je de gevolgen ervan zelfs in de berekende luchtdrukverdeling terugvindt.
De luchtdruk klappert er wat, gaat omhoog en weer omlaag. Ook zie je dat zich af en toe kleine lagedrukgebiedjes van de Noorse zuidkust losmaken die zuidwaarts trekken. Het is een beweging die je ook in de ligging van de isobaren, de lijnen van gelijke luchtdruk in die omgeving terugziet. Feitelijke klapperen ze een beetje in de wind, zoals een vlag dat kan doen.
Klapperende wind achter een vrachtwagen
Die schommelende luchtdruk heeft hetzelfde gevolg als de luchtverstoring door bij voorbeeld een rijdende vrachtwagen. Of weer die vlag in de wind. Als je achter zo’n vrachtwagen rijdt, voel je dat je eigen auto in de klapperende wind heen en weer wordt bewogen.
Bij ons maken de van de Noorse zuidkust komende golven het verschil uit tussen dagen met een noordelijke tot noordwestelijke en een noordelijke tot noordoostelijke wind. Op zo’n dag met een noordelijke tot noordwestelijke wind komt onze lucht nadrukkelijk vanaf de Noordzee en worden de temperaturen met name in het noorden behoorlijk gedempt.
Zolang het hogedrukgebied op zijn plaats blijft, verandert weinig
Waait de wind uit een noordelijke tot noordoostelijke richting, dan spelen wolken een minder grote rol en kunnen de temperaturen in een groter deel van het land flink oplopen. Zolang het hogedrukgebied op zijn plaats blijft, lijkt in die situatie weinig te veranderen.
En zo zijn het de kleine dingen die ons toch weer in verwondering kunnen brengen. Want ook al is Scandinavië vanuit Nederland op geen enkele manier zichtbaar, in het gedrag van de wind deze dagen merken we de nabijheid ervan binnen onze grenzen dus toch een beetje.
