Aardbevingszwerm treft Limburg in de buurt van Heerlen
Reinout van den BornWie de aardbevingskaart voor Nederland op de site van het KNMI volgt, ziet daar sinds 14 augustus in de omgeving van Heerlen en Valkenburg de ene na de andere zeer lichte aardbeving op verschijnen. Er lijkt daar sprake van een klein zwermpje.
Normaal gesproken, als we het in Nederland over aardbevingen hebben, denken we al snel aan het noordoosten van Groningen. Daar worden veel kleine aardbevingen waargenomen die samenhangen met de vroegere gaswinning in dat gebied.
Tektonische bevingen komen in Nederland vaker voor
Tektonische aardbevingen komen in Nederland ook voor. Die spelen zich vooral in het zuidoosten van het land af. De bekendste was de grote beving die zich op 13 april 1992 rond 03.20 uur in de nacht in de buurt van Roermond afspeelde. Die beving had een magnitude van 5,8 een deed zich op een diepte van zo’n 20 kilometer voor.
De gevolgen waren voor Nederlandse begrippen groot. Er vielen geen doden, maar wel tientallen gewonden. Ook liepen duizenden huizen en gebouwen schade op (scheuren in muren en instortende schoorstenen). De financiële schade liep in de honderden miljoenen (toen nog) guldens. De beving werd in heel Nederland, België, Duitsland en tot in Tsjechië gevoeld.
In Limburg vinden we diverse breuken terug
Dat er in Limburg (met name Zuid-Limburg) af en toe tektonische activiteit is, komt door de bijzondere ligging van de provincie in geologisch opzicht. De provincie bevindt zich op de overgang van de hogere Ardennen en Eifel naar de Nederlandse laagvlakte.
In de ondergrond lopen grote breuken, zoals de Feldbissbreuk en de Peelrandbreuk. Deze maken deel uit van de Roerdalslenk, een tektonisch actief gebied dat zich uitstrekt over Zuid-Nederland, België en Duitsland. De Roerdalslenk is een zogenaamde rifzone, waar de aardkorst langzaam uit elkaar wordt getrokken. Hierdoor zakken sommige gebieden langzaam weg (slabben), terwijl andere omhoog gedrukt worden (horsten).
In de Eifel is er nog steeds vulkanisme
Net over de grens in Duitsland (Eifel) is er nog altijd diep magmatisch vulkanisme actief. Hoewel er al tienduizenden jaren geen grote uitbarsting is geweest, veroorzaakt de opstijging van magma en warmte in de mantel spanningen die ook in Limburg voelbaar kunnen zijn. Daardoor komen er af en toe lichte aardbevingen in Zuid-Limburg voor, meestal met een kracht van 2–4 op de schaal van Richter. Zwaardere bevingen zijn zeldzaam, maar de regio maar de beving bij Roermond uit 1992 is een bekend voorbeeld van een grotere beving in dit systeem.
Intussen heeft zich in de buurt van Heerlen en Valkenburg dus opnieuw een zwermpje kleine aardbevingen voorgedaan. De eerste deed zich op 14 augustus voor, de voorlopig laatste op 19 augustus. Zowel op 16 als op 19 augustus werden twee bevingen waargenomen. De bevingen hadden allemaal een magnitude van tussen 0,7 en 1,2.
Zwerm mogelijk gevolg van bewegingen rond Feldbissbreuk
Hoofd seismologie bij het KNMI Läslo Evers zegt tegen het Belgische persbureau Belga dat de zwerm mogelijk het gevolg is van bewegingen rond de Feldbissbreuk, die in de buurt van Heerlen ligt. Aardbevingszwermpjes als deze komen in Limburg vaker voor. Zo trad in de buurt van Voerendaal in 2001 een zwerm van meer dan 130 bevingen op. In 2018 en 2021 waren er in de regio kleinere zwermen. Zo’n aardbevingszwerm is dus niet uniek.
