Aanloop zomer 2025: droogte Europa breidt zich uit
Reinout van den BornIn de aanloop naar de zomer van 2025 breidt de droogte in Europa zich steeds verder uit. Dit is van belang in verband met de temperaturen gedurende de komende zomermaanden. Hoe droger Europa is, hoe warmer het onder gelijkblijvende omstandigheden kan worden. Vandaag en morgen merken we daar in Nederland al iets van.
Kijk je alleen naar de weerkaarten, dan is er nog niet zo heel veel aan de hand. We hebben een hogedrukgebied in de buurt, er waait een noordelijke tot noordoostelijke wind en er wordt geen bijzonder warme lucht aangevoerd.
Het wordt ook bij ons al bijzonder warm
Toch kan het vandaag in het zuiden van het land al 26 graden worden en morgen zelfs 29 graden. Dat komt niet alleen door de felle instraling van de zon, maar ook doordat de bodem relatief droog is. Maar weinig instraling van de zon is nodig voor verdamping, de meeste beschikbare energie wordt voor het laten oplopen van temperaturen gebruikt. Daardoor wordt het toch al behoorlijk warm, warmer dan je op basis van de weerkaart zou denken.
De droogtesituatie in Europa is van 1 tot en met 10 april verder verslechterd, zo meldt The Joint Research Centre van de Europese Unie. Op de kaart is te zien dat gebieden in Noord- en Centraal-Europa, die eerder nog geen tekenen van droogte vertoonden, nu onder waarschuwingsfase -1 omstandigheden vallen. In het Zuid- en Zuidoost-Europa, waar al waarschuwingsfases van kracht waren, nemen de droogteproblemen verder toe.
Zorgwekkend
De situatie blijft zorgwekkend in het Middellandse Zeegebied en in het Midden-Oosten. Op het Iberisch Schiereiland zijn de omstandigheden vooral in het zuidoosten hier en daar kritiek. Daar wisselen droge perioden zich af met intense neerslag, wat voor extreme effecten zorgt – vooral in het zuidoosten van Spanje, waar de vegetatie inmiddels zichtbaar lijdt onder de droogte.
De waarschuwingsfase-2 status is inmiddels uitgebreid naar onder meer het zuidelijke deel van het Balkangebied, Griekenland, Turkije en het Midden-Oosten.
Waarschuwningsfase
Volgens de zogenoemde ‘Combined Drought Indicator’ (CDI) geldt een waarschuwingsfase in delen van het Iberisch Schiereiland, Italië, de zuidelijke en oostelijke regio’s rond de Oostzee, Polen, Slowakije, Wit-Rusland, Oekraïne, Roemenië, Bulgarije, Griekenland en de westelijke Balkan, Cyprus, Malta en grote delen van Turkije.
Ook in Noordwest- en Centraal-Europa breidt de droogte zich uit. Waarschuwingsfasen gelden voor onder andere Zuidoost-Zweden, Ierland, het VK, Noord-Frankrijk, de Benelux, delen van Duitsland, de noordelijke Alpen en delen van Hongarije. De droogte wordt veroorzaakt door de aanhoudende invloed van hogedrukgebieden in combinatie met veel zon en noordenwinden.
Langdurig tekort aan neerslag
In grote delen van Zuid-Scandinavië, Groot-Brittannië, Centraal-Europa, West-Rusland, Moldavië, Roemenië, Oekraïne, Zwitserland, Oostenrijk en delen van Frankrijk en Turkije geldt de 'watch'-status. Deze gebieden kampen met een langdurig tekort aan neerslag.
Zuidelijk Spanje en Cyprus blijven onder alertstatus, met duidelijke gevolgen voor de vegetatie. De droogte is in Noord-Marokko, Noord-Algerije en delen van Tunesië nog ernstiger geworden. De impact daar is fors. De alertsituatie heeft zich inmiddels ook uitgebreid naar Centraal en Zuidoost-Turkije, Syrië, Libanon, Israël, Palestina, Delen van Jordanië, Noord-Irak, Iran en Azerbeidzjan, West-Turkije, Cyprus, Griekenland en de zuidoostelijke Balkan
Hier en daar is de situatie ook hersteld
In een aantal gebieden is sprake van normale of herstellende omstandigheden, waaronder Centraal- en Noord-Scandinavië, grote delen van Frankrijk, Noord- en Centraal-Italië, delen van de westelijke Balkan, Zuid-Oostenrijk en Hongarije en grote delen van het Iberisch Schiereiland, ondanks regionale extremen.
Tijdens de onmderzoeksperiode lag de temperatuur in Noord-, West- en Centraal-Europa boven het seizoensgemiddelde. In Oost-Europa – van Scandinavië tot het oostelijke Middellandse Zeegebied – bleef het in de tweede helft van de periode juist koeler dan normaal.
Temperatuurafwijkingen
De grootste temperatuurafwijkingen werden gemeten in Centraal- en Zuid-Scandinavië, Ierland, het VK, Frankrijk en het noordwesten van het Iberisch Schiereiland.
Voor de komende maanden wordt door veel rekenmodellen rekening gehouden met het aanhouden van een situatie waarin hogedrukgebieden in het weer in Europa een grote rol blijven spelen. Zou de droogte zich daarbij verder uitbreiden, dan neemt de kans op enkele ingrijpende hittegolven in Europa tijdens de komende zomermaanden toe. Veel zal afhangen van de hoeveelheid regen die in mei en juni nog in de droge gebieden gaat vallen.
In Nederland zijn waterschappen intussen wel druk met het zoveel mogelijk vasthouden van water, als voorbereiding op de komende zomermaanden. De waterstand in de rivieren is relatief laag. Ook is in de Alpen maar weinig sneeuw gevallen. Van daaruit is weinig water te verwachten.
