Bizarre hitte in Midden-Oosten: bijna 50 graden
Reinout van den BornOngekende hitte in het Midden-Oosten, gisteren. In de in het noordwesten Van Koeweit gelegen plaats Mitribah steeg de temperatuur tot 48,9 graden! Bedenk hierbij dat het in april in het Midden-Oosten eerder nog nooit 46 graden was geweest.
De temperatuur van bijna 49 graden in Koeweit was de topper in een hittegolf die grote delen van Afrika, het Midden-Oosten en Azië overspoelt. Duizenden warmterecords gingen in die regio’s in één klap voor de bijl. En dat met marges die we eerder zelden hebben gezien.
Ver van ons bed show
Nog is de hitte, waarover we het hier hebben, een ver van ons bed show. Maar het belang ervan is daardoor niet minder groot. Het mag bij ons dan nauwelijks in het nieuws zijn, maar wat hier gebeurt, tart ieder voorstellingsvermogen. Het is nog maar april!
Mitribah is de plek op aarde waar op 21 juli 2016 de op een na hoogste temperatuur ooit werd gemeten. Toen steeg het kwik er tot 54 graden. Furnace Creek in Death Valley is de houder van het officiële wereldrecord. Daar werd het op 13 juli 1913 56,7 graden. In de Dasht-e Lut woestijn in Iran werd onofficieel ooit zelfs 70,7 graden gemeten. Leven is er hier niet, zelfs voor bacteriën is er geen beginnen aan. Het is (na de Atacamawoestijn) de droogste plek op aarde.
Sterke subtropische straalstroom
De hitte in Afrika heeft met de sterke subtropische straalstroom van dit moment te maken. Die is zo sterk door de nog altijd grote temperatuurverschillen tussen de Sahara en het op dit moment relatief gematigde Middellandse Zeegebied. Eerder dit jaar was dat ook al zo en hebben we daar op Weerverteller.nl ook aandacht aan besteed.
De sterke subtropische straalstroom doet op dit moment twee dingen. Ten eerste genereert hij aan zijn warme kant extra daalbewegingen van de lucht die de hitte in die gebieden nog eens extra versterken. Dalende lucht warmt namelijk op. Ten tweede zet hij de hete lucht op transport. Die wordt naar het oosten tot noordoosten, richting het Midden-Oosten en daarna naar het zuiden van Azië gevoerd. En staat in die gebieden garant voor de ongekende serie aan warmterecords die we op dit moment in de metingen terugzien.
Hitte in Sahara wordt wat getemperd
Terwijl de hitte in delen van de Sahara de komende week door de instroom van wat minder warme lucht vanuit het noorden getemperd wordt, houdt de extreme hitte in het Midden-Oosten en ook in het zuiden van Azië de komende tijd onverminderd aan.
Zoals al aangegeven, is dit voor ons nu nog een ver van ons bed show. Later in mei en juni echter, als de zon nog stukken hoger komt en veel sterker wordt, is het niet ondenkbaar dat de hete lucht vanuit het zuiden ook (delen van) het Middellandse Zeegebied bereikt. Dat is al een stuk dichterbij Nederland. Mocht zich in die periode eens een warmbloedig hogedrukgebied boven Europa vestigen, dan kan het ook bij ons hard gaan met de temperaturen.
Extreme hitte in Nederland
Eerdere voorbeelden van dergelijke situaties hebben we op 25 juli 2019 gezien toen het in Gilze-Rijen 40,7 graden werd. Ook op 19 juli 2022 was het erg heet in Nederland. Toen bereikte de temperatuur in Maastricht een maximale waarde van 39,5 graden.
Echte hitte in Nederland gaat meestal met droogte gepaard. In 2019 en in 2022 was dat zeker zo. De lente bij ons is tot nu toe behoorlijk droog verlopen, al heeft de oostelijke helft van het land de laatste week wel flink wat neerslag te verwerken gekregen. In het westen van het land is veel minder gevallen. Daar houdt de droogte ook nu gewoon aan.
Neerslagtekort Nederland loopt op
De neerslagtekorten sinds 1 april bedragen in het westen nu 30 tot 40 millimeter, in het oosten 10 tot 20 millimeter. Landelijk staat het tekort op 28 millimeter. Met de verwachting voor de komende tijd erbij, waarin hogedrukgebieden een grote rol spelen, loopt dit tekort snel op en wordt over twee weken landelijk rond 66 millimeter verwacht. Komt die verwachting zo uit, dan schurken we rond die tijd tegen de vijf procent droogste jaren aan.
Een droge bodem zorgt ervoor dat op zonnige dagen minder vocht verdampt. Daardoor blijft meer energie beschikbaar om de temperatuur te laten stijgen. Extreme temperaturen gaan in Nederland daarom bijna altijd met een droge bodem gepaard. In Afrika, het Midden-Oosten en de delen van Afrika, waar het nu zo warm is, is dat natuurlijk ook zo. Maar daar tref je de droge bodems in deze tijd van het jaar altijd aan. Bij ons is de grond juist veel vaker vochtig.
