Extreme hitte werd gevolgd door afkoeling in meerdere bedrijven

Wat was het woensdag heet in Nederland. Maastricht noteerde een hoogste temperatuur van precies 39 graden. Daarmee was het de op 4 na heetste dag ooit en de vijfde keer in de laatste 6 jaar dat we op een temperatuur van 39 graden of hoger uitkwamen.

De dag begon in het zuidoosten van Nederland al erg warm. In Maastricht was de temperatuur gedurende de voorgaande nacht niet beneden 21,7 graden uitgekomen. Toen de zon eenmaal scheen, ging het kwik als een raket omhoog en werd het broeierig warm.

De ramen moesten al snel weer dicht

Toen ikzelf ’s ochtends vroeg in mijn kantoortje op zolder aan de slag ging, kon het raam nog even open. Maar niet lang. Voordat ik het wist, wees de thermometer buiten alweer temperaturen boven 25 graden aan. En was het verstandiger om het raam te sluiten.

Zo verging het vrijwel iedereen in Nederland. Bijna van west naar oost werd het opnieuw tropisch. Alleen op de stranden en Waddeneilanden lukte dat door een vroege wind van zee niet meer. Vooral in het oosten en zuidoosten begon het puffen al vroeg.

Op de Noordzee was al onweer zichtbaar

Op de Noordzee waren al die tijd al onweersbuien zichtbaar, waarvan restantjes ook het noordwesten van het land binnentrokken. Verder scheen de zon. Terwijl het warm werd, trok een vage windsprong over het land. Er vooruit was de wind zuidelijk tot zuidwestelijk, erachter westelijk. Maar de sterkte ervan stelde weinig voor. De draaiing van de wind deed dan ook helemaal niets met de temperaturen. Het bleef even warm.

Wel dachten sommigen dat met het passeren van deze lijn de kans op onweer wegviel. En dat de zwaarste buien hiermee niet meer voor het oosten van Nederland, zoals verwacht, maar voor Duitsland bestemd zouden zijn. Dat is iets wat inderdaad vaak gebeurt, vooral bij instroom van koelere lucht van het westen. Maar ook al draaide de wind, het bleef intens warm.

Rond het middaguur al hier en daar 35 graden

Rond het middaguur werden in het zuidoosten al temperaturen van 35 graden aangetikt. Aan het begin van de middag ontstonden boven het Ruhrgebied in Duitsland de eerste onweersbuien. Later kwam er boven het zuiden van Limburg een kleine bui bij. Die bracht in Valkenburg even stortregen. Toen de temperaturen aan de oostgrens tot tussen 32 graden in Nieuw-Beerta, 37,1 graden in Enschede en Hupsel, 37,2 graden in Arcen en een ongelooflijke 39,0 graden in Maastricht waren opgelopen, begon het op meer plaatsen te borrelen.

Er gebeurden twee dingen. Voor het koufront uit, dat vanuit het westen het land begon binnen te trekken en daar op steeds meer plaatsen hoog onweer bracht, viel een sterke zeewind in. Het zeewindfront verplaatste zich landinwaarts. Op het front draaide de wind naar noordwest en nam sterk toe, tot een windkracht 5 of 6 (ook boven land) en met forse windvlagen daarbij, tot 60 kilometer per uur. Na de draaiing van de wind begon het stevig af te koelen.

In het oosten op steeds meer plaatsen onweer

In het oosten popten op steeds meer plaatsen onweersbuien op, die vanaf de grond ontstonden. De eerste was boven Flevoland te zien, daarna ontstonden er meer. Boven Friesland, een mogelijke supercell boven Groningen, flinke buien in de buurt van Venlo, maar ook boven België en aan het einde van de middag in het oosten van het land. Daartussen een strook, ook hier bij mij in Velp, waarin het voluit zonnig bleef. Door de daalbewegingen die bij het koufront boven West-Nederland en de buien boven het oosten hoorden. Ingeklemd tussen beide systemen viel hier zelfs de wind weer weg. En bleef het nog lange tijd drukkend warm. Het was een rode strook, ingeklemd tussen al die andere gebieden in het land waar de temperatuur wel daalde.

Winterswijk kreeg een verwoestende valwind

Bij de buien in het oosten, die in de omgeving van Winterswijk een verwoestende valwind veroorzaakten, was na verloop van tijd iets bijzonders te zien. Door de windstoten die ze genereerden, en die ook in westelijke richting wegstroomden, breidden de buien zich vanuit het oosten ineens ook westwaarts uit. En zo kregen we zelfs in Velp nog een verkoelende bui. Zonder onweer, maar met regen. Er viel iets meer dan een millimeter en het dalen van de temperatuur begon ook hier. Eindelijk, want we waren wel aan een beetje verkoeling toe.

Het laatste bedrijf was het passeren van het koufront, vanuit het westen. Dat gebeurde gedurende de avond. En ook het koufront bracht in Velp nog een beetje regen. Daarna stroomde de echt koelere lucht binnen en had het openen van de ramen ook binnenshuis effect.

Operatie afkoeling, in meerdere bedrijven, afgerond

De operatie afkoeling, die zich in meerdere bedrijven voltrok, was daarmee voltooid. Wat restte, was een bijzondere dag, met extreme temperaturen, die op de meeste plaatsen rustig eindigde. Maar in Winterswijk en omgeving met een zware valwind gepaard ging die er grote schade aanrichtte en in chaos ontaardde. Daarover in een apart verhaal op deze site meer.